ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES
Vatandaş, satın alma gücünün erimesi nedeniyle artık AVM’lere gidip, lokantada oturup yemek yemeyi bırakıyor. Hızlı tüketim ürünlerine yönelen vatandaş, giyim, ayakkabı ürünlerinde de eskiyle idare etme yoluna gidiyor. Teknolojik cihaz alışverişlerini ise neredeyse askıya aldı.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı, 2024 sonu ve 2025’in Nisan ayı sonu itibarıyla AVM’lerdeki markaların satışlarının tarihinde ilk defa enflasyon artışının altında kaldığını söyledi.
Maliyetlerin artması, bunun ürün fiyatlarına yansıması ve vatandaşın alım gücünün erimesi nedeniyle satışların düştüğünü vurgulayan Şapkacı, “2025 itibarıyla satışlarda ciddi düşüşler var. Özellikle konfeksiyon ve ayakkabı tarafında müşteri temkinli davranıyor. Eskilerle idare ediyor, o yüzden de alım yapmıyorlar. İnsanlar yeme, içme, süpermarket ve günlük acil ihtiyaçlarına yöneliyor” diye konuştu.
Turizm sezonunun yeni başladığını, turistin bu pahalılıkları görünce alışveriş yapmayacağını anlatan Şapkacı, "Moda konfeksiyon, ayakkabı tarafında bu anlamda satışlarda problem olabilir. Turist alışverişinde geçen yıl yüzde 35 düzeyinde olmuştu. 2024-2025'i üst üste koyduğumuzda turist satışlarındaki kayıp yüzde 50'yi bulur" dedi.
2026 DAHA ZOR OLACAK
Şapkacı, 2025’te markalarda ciddi sıkıntı yaşansa bile geçmişten gelen kaynaklarla zorlukları bertaraf etme şansına sahip olduklarını, ancak 2026 yılı itibarıyla daha zorlu bir dönem ve daha fazla problem beklediğini dile getirdi. Şapkacı, “2026’da mağaza metrekareleri küçülebilir, mağaza kapanmaları olabilir” dedi. Alışverişe dönük boykot çağrılarının bölgesel olarak farklılık gösterdiğini anlatan Şapkacı, “Turizm şehirlerinde çok etkisini görmedik ama kozmopolit şehirlerde daha fazla etkiliydi. AVM ziyaretçi sayıları yılın ilk dört ayında yüzde 5-6 düştü” dedi.
Yüzde 10’u ciro kaçırıyor
AVM’lerde markalardan yaptıkları ciro üzerinden kira aldıklarını ancak markaların yüzde 10’unun yanlış ciro beyanında bulunduğunu dile getiren Nuri Şapkacı, “AVM’lerdeki markaların ortalama yüzde 10’u yanlış ciro beyan ediyor. Bu oldukça yüksek bir rakama denk geliyor. Bir AVM’de ortalama 150 marka var. 15-20 tanesinde sorun çıkıyor. Farklı POS cihazları kullanıyorlar. İadeleri düşebiliyorlar. Yiyecek içecek tarafında iade olur mu hiç? Yüzde 1-2 iade olur da yüzde 5-10 olmaz” dedi.
Bilgi edinmede sorun yaşıyoruz
Ciroyu doğru beyan etmeyenlerin ağırlıklı olarak yerel, orta ve alt segment markalardan oluştuğunu anlatan Nuri Şapkacı, “Kira kontratlarında denetleme hakkımız da var. Gizli müşteri de gönderiyoruz. Dışarıdan denetçi de tutuyoruz. Ancak orada bile belge temin edilmesi doğru bilgi verilmesi konusunda sorun yaşıyoruz. Ciroyu yanlış bildirenle kira sözleşmesini feshetme hakkımız da yok” diye konuştu.
