ALİ ÖZTÜRK / NEFES
HATAY ve Kahramanmaraş başta olmak üzere 11 vilayeti etkileyen depremin ardından, iktidarın verdiği sözleri tutamadığını söyleyen TBMM CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, NEFES’e, “650 bin konutu bir yılda bitirme sözünden, 2.5 yılda bitirememe noktasına gidiyorlar” dedi. İki yıl önce “650 bin konut inşaatına başladık. Bir yılda teslim edilecek” sözü veren iktidar, ardından konutların yarısını bir yılda, diğer yarısını depremin ikinci yılı sonuna kadar (Şubat 2025) teslim edeceğini açıklamıştı. Fakat iki yıl geçti, 201 bin konut tamamlandı. Bu kez de “2025 sonuna kadar 452 bin konut teslim edilecek” açıklaması yapıldı. İnşaatlarının ilerleme hızına dikkat çeken Gökhan Günaydın, “İktidar, bu hızla deprem konutlarını yine söz verdiği tarihte bitiremez” şeklinde konuştu.
‘BÜYÜK RANT VAR’
Gökhan Günaydın, şu ifadeleri kullandı: “2025 sonuna kadar teslim etme sözünü de tutamazlar. Bir yılda teslim edileceği sözünden, 2.5 yılda bitirememe noktasına gidiyorlar. İnsanlar iki yıldır konteynerlerde yaşıyor. Konutların yüzde 30’u tamamlandı. Hatay özelinde bu oran yüzde 20.”
Deprem konutlarında taşeron sistemiyle ilgili hatırlatmamız üzerine Günaydın, “Taşeronlu sistemin olması, konut inşaatlarının 3’üncü 4’üncü taşeronlara kadar gitmesi bile, aradaki rantın ne kadar büyük olduğunu gösteriyor” ifadesini kullandı. Kendi yapmaları gereken inşaatları alt taşeronlara havale eden bazı ‘ana yüklenici’ler milyarlarca lira kazanırken; 2’nci, 3’üncü ve hatta 4 ve 5’inci taşerona havale edilen işlerde ödemelerin zamana yayılması, sıkıntı çıkarıyor.
Taşeron sistemi çöktü
DEPREM bölgesinde yaklaşık 250 bin konutun inşaatı devam ediyor. Bazı firmalar taşeronsuz, kendisi yapıp teslim ediyor. İnşaatın aşamasına göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığı hak edişleri veriyor. Bir inşaatçı, taşeron sistemine dikkat çekerek NEFES’e şu bilgileri verdi: “Bazı ana yükleniciler işi taşere ediyor. Devlet daire başına diyelim ki 3 milyon TL veriyor. Bu yüklenicinin taşeronla 2.6 milyon liraya anlaşmasında hukuki engel yok. Üstelik o taşeron da başka taşeron bulup işi devredebilir. Bazen 4-5’inci taşerona kadar zincir uzuyor. Devletin 3 milyon TL ödediği inşaatı aslında 4’üncü, 5’inci taşeron 1.7 milyon liraya, 1.8 milyon liraya mal ediyor. Aradaki herkes kazanıyor. Bu rant zincirini devletin bilmiyor olması mümkün mü?”
Bazı inşaatlar durdu
DEPREM bölgesinde ‘taşeron’ sistemi yüzünden işlerin durduğu şantiyeler var Sorun şu şekilde özetleniyor: Ana yüklenici, hak edişi devletten alıyor. İkinci taşerona parayı verene kadar 15 gün geçiyor. O taşeron bir ay kullanıp diğerine verene kadar da, bir ay daha geçiyor. Sonraki taşeron, sonraki derken, para 2-3 ayda son taşerona ulaşıyor. Usta yevmiyesini geç alıyor; nalbur geç alıyor. Tedarikçi mal vermemeye, işçi işi bırakmaya kadar vardırıyor, inşaatlar gecikiyor.
