EMEL YİĞİT / NEFES
Bir zamanlar dünya pamuk piyasasında söz sahibi olan Türkiye, verimli topraklarına rağmen pamukta da dışa bağımlı hale gelmek üzere. Üretici, ithal pamukla rekabet edemez hale gelmiş durumda, çünkü maliyetler daha pamuk tohumunu tarlaya atar atmaz büyük bir yük oluşturmaya başlıyor. Nisan ayında pamuk ekimi yapılmaya başlandı. Toprak sıcaklığına göre bölgeden bölgeye değişmekle birlikte mayıs ayı sonuna kadar ekim devam edecek. Dekar başına maliyet ise 13 bin liranın üzerinde. Ortalama 13.150 liraya çıkmış durumda. Hatta bölgelere ve koşullara göre bu rakam daha da yükselebiliyor. Örneğin sulama sistemleri ve enerji kullanımı, maliyetleri oldukça yukarı çekebiliyor.
ZARAR DEKARDA 650 LİRA
Son üç yıllık fiyat seyrine bakıldığında ise pamuk fiyatları 17-23 lira arasında seyrediyor. Dekar başına 500 kilogram verim hesaplandığında üreticinin elde edeceği para 12.500 lira. 13.150 lira maliyet düşüldüğünde üretici baştan 650 lira zararla işe koyulmuş oluyor.
Türkiye Ziraatçılar Derneği Şanlıurfa temsilcisi ve pamuk üreticisi Müslüm Ösün, Şanlıurfa’nın Türkiye pamuk üretiminin yüzde 44’ünü karşıladığını, ancak yetersiz destekler, düşük fiyat politikaları, yüksek girdi maliyetlerinin pamukta dışa bağımlılığı artırdığını söylüyor. Bu yüzden pamuk ekim alanlarının yıldan yıla daraldığını kaydeden Ösün, pamuk üretimini olumsuz etkileyen diğer önemli faktörün ise ithalat olduğunu belirtiyor. Ösün, “Sanayici biraz ucuza bulduğu dışarıdan ithal edilen pamuğu tercih ediyor, ancak yerli üretici yüksek girdilerle ürettiği pamuğunu değerinden satamıyor” diyor.
İzmir Ticaret Borsası verilerine göre 1 Ağustos 31 Temmuz olarak kabul edilen 2023-2024 sezonunda 762.2 bin ton pamuk ithalatı yapıldı. Bunun parasal karşılığı 1 milyar 548 milyon dolar oldu. İthalatın yapıldığı başlıca ülkeler ABD ve Brezilya. Aynı dönemde pamuk ihracatı 295 bin ton ve 563.4 milyon dolar olarak gerçekleşti.
‘Pahalıya üretip ucuza satıyoruz’
Türkiye Ziraatçılar Derneği Şanlıurfa temsilcisi Müslüm Ösün “Biz çiftçiler pahalıya üretip, ucuza satmak zorunda kalarak kaybediyoruz. Oysa tarım potansiyelimiz ihtiyacımız olan 1.5 milyon ton pamuğu üretebilme ve fazlasını da ihraç etme olanakları sunuyor” diyor. Verimlilikte ülke olarak dünyada ilk sıralarda olduğumuzu kaydeden Ösün, son yıllarda uygulanan yanlış politikaların pamuk üreticisini üretimden vazgeçirdiğini, son beş yılda sadece bir yıl 1 milyon ton üretime yaklaşıldığına dikkat çekiyor.
Maliyet 1 dekarda 13.150 lira
- Tohum: 3 kg×150 TL= 450 TL
- Gübre ve zirai ilaç: 5.000 TL
- Mazot: Dekara asgari 20 litre×47 TL= 1000 TL
- Makine ile toplama: 2.500 TL/dekar.
- Kapalı sistem sulama ücreti: 3.200 TL
- İşçilik: 1.000 TL
- TOPLAM Maliyet 13.150 TL
NOT: Maliyetler 1 dekar arazi için hesaplanmıştır. Bölgeye göre değişiyor. Elektrik enerjili sulamalarda 4.000-6.000 TL/dekar arasında değişen bir sulama girdi maliyeti söz konusu olabiliyor.
