Dünyanın dört bir yanında tereyağı fiyatları, rekor seviyelere ulaşmış durumda ve bu yükselişin yakın zamanda son bulacağına dair bir işaret yok. Artan fiyatlar, süt üreticileri ve işleme firmaları arasındaki zorluklardan, Asya’daki tüketim alışkanlıklarındaki değişimlere kadar birçok faktörün birleşiminden kaynaklanıyor.
AVRUPA’DA DÜŞÜK STOKLAR, YÜKSEK FİYATLAR
Bloomberg'de yer alan habere göre, dünya tereyağı ticaretinin yaklaşık yüzde 70’i Avrupa ve Yeni Zelanda’dan sağlanıyor. Ancak her iki bölge de 2025 yılına tarihi düşük stoklarla başladı. FAO (Gıda ve Tarım Örgütü) verilerine göre, bu daralan arz, fiyatları rekor seviyelere çıkardı. 2022 yılında Avrupa'da süt fiyatlarının zirve yapmasının ardından, süt üreticileri en kârlı ürünleri üretmek adına süt işleme kararlarında değişikliklere gitti.
AB, son yıllarda daha fazla peynir üretmeye yöneldiği için tereyağı üretimi azalmış durumda. USDA tahminlerine göre, AB'deki tereyağı üretiminin bu yıl sekiz yılın en düşük seviyesine inmesi bekleniyor.
SÜT ÜRETİMİNDEKİ ZORLUKLAR ARTIYOR
Avrupa'da süt üreticilerinin sürü sayıları finansal baskılar nedeniyle azalıyor. Üstelik, mavi dil hastalığı ve şişlik hastalığı gibi hastalıklar, ineklerin süt verimini azaltarak üretimi olumsuz etkiliyor.
Tereyağına olan talep, özellikle Asya pazarında hızla artıyor. Çin, Hindistan ve Tayvan gibi ülkelerde tereyağı tüketimi artış gösterdi. Hindistan'da bu artış %3, Tayvan’da %4 ve Çin’de %6 seviyelerine ulaştı. Hong Kong’daki Bakehouse fırın zinciri, bu talebi karşılamak için yıllık tereyağı tüketimini 96 ton artırarak 180 tona çıkardı.
Batı’da da durum farklı değil. Tereyağı, yıllarca sağlıksız olarak kabul edilmesine rağmen, birçok tüketici artık işlenmiş gıdalardan uzak durarak daha doğal beslenmeyi tercih ediyor. Birleşik Krallık'ta saf tereyağı alımları artmışken, restoranlar ve fırınlar da bu talebe yönelik değişiklikler yapıyor. Londra’daki Morchella restoranı, tereyağını azaltarak yerine zeytinyağını kullanmaya başladı.
Tüketiciler için rahatlama beklenmiyor. Savaşlar, tedarik zinciri aksaklıkları ve gümrük savaşları, her türlü gıda maddesinin fiyatını etkiliyor. Hong Kong'daki Bakehouse, tedarik zincirini sıkı tutarak, yakın çevreden tedarik yapmayı tercih ediyor.
Son olarak, Avrupa'da yaşanan sıcak hava dalgaları da tereyağı fiyatlarını etkileyebilir. Yüksek sıcaklıklar, ineklerin süt verimini azaltırken, aynı zamanda kremanın diğer ürünlerle rekabet etmesi, tereyağı fiyatlarının daha da artmasına neden olabilir.
