ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES
Türkiye enflasyon sorununu bir türlü çözemiyor. Bu yıl yüzde 30’un altında gelmesi öngörülen enflasyon oranı içeride ve dışarıda yaşanan son gelişmeler nedeniyle tekrar yüzde 30’un üzerine tutunacak. Sapanca’da Capital ve Ekonomist dergileri tarafından düzenlenen 14’üncü Uluslararası Ekonomi Zirvesi’ne (UEZ 2025) katılan uzmanlara göre, ABD ile Çin arasındaki tarife savaşları ekonomiler üzerinde yıkıcı bir etki yaratacak. Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hakan Kara, Türkiye’nin enflasyonla mücadelesinin yavaş gittiğini vurgulayarak, “Türkiye enflasyonu gerçekten düşürmek istemiyor. Bunu isteyip de düşüremeyen ülke yok. Bu enflasyonla çok uzun süre yaşayacağız gibi görünüyor. Ancak makro ekonomik istikrarı ve güveni arttıran politikaları sağlayarak bunu yapabiliriz. Akran ülkelerimiz Peru’ya Şili’ye, Malezya’ya, Güney Amerika’daki ülkelere bakarsanız oralarda da yapısal problemler var. Ancak onlar bütün bunlara rağmen enflasyonu yüzde 2-5 arasında bir yerde tutabiliyor” diye konuştu.
İHRACATÇININ İŞİ ZOR
Kara, hem içeride hem dışarıda yaşananlar yüzünden Türkiye’nin büyüme tahminini yüzde 3’e çektiğini aktardı. “Yine bir ay önce enflasyon yıl sonu yüzde 30’un altında gelir derdim. Ama şu anda yüzde 30’un biraz üzerine çıkacak diyorum. Gelecek yılın ortalarında en iyi ihtimalle yüzde 20’lere indirirsek ve tekrar bir seçim sürecine girersek bu seviyelerden indirmek çok daha zor olacak” diye konuştu. Bu yıl cari açıkta 20 milyar doların görülebileceğini dile getiren Kara, “Şu an yaşananlar bile ekonomiler üzerinde büyük belirsizliğe neden olacak. ABD ekonomisi ve dünya da aynı şekilde durgunluğa girebilir. Çünkü korumacılığın kimseye faydası yok. İşler ihracatçılar açısından pek iyi olmayacak” dedi.
Şimşek: Ekonomide yavaşlama olabilir
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, son dönemde enflasyon beklentilerindeki bozulmaya rağmen enflasyonun 10 aydır düştüğünü, düşmeye devam edeceğini ve enflasyonun hedef aralıkta kalacağını söyledi. Şimşek UEZ’de yaptığı konuşmada, “Kur geçişkenliği talep düşük olduğu için sınırlı kalacaktır. Piyasalardaki son dalgalanmalar ekonomik aktivitede geçici yavaşlamaya neden olabilir. Ilımlı büyümede artık cari açık vermeden büyüyebileceğimiz bir eşiğe yaklaştık. Petrol fiyatları da ciddi şekilde geriledi. Bu da kur kaynaklı etkileri telafi edebilir. En önemlisi finansal koşullardaki sıkılaşma başlı başına aslında dezenflasyonisttir” dedi.
Belirsizlik yıkıcı etki yaratır
UEZ 2025’te konuşan Ekonomist Stephen King, önümüzdeki dönemde para piyasasındaki belirsizliğin şirketlerin yatırımlarını da etkileyeceğini vurgulayarak, “Yüksek enflasyonun hayatımızdaki yeri uzun zaman alabilir” dedi. King, ekonominin git gide daha korkunç bir hal aldığını vurgulayarak, “Belirsizlikler arttı. Dünya daha karmaşık bir yer haline geldi. Daha büyük makroekonomik güçlükler görülecek. Enflasyon artabilir. Yüksek enflasyon ve düşük büyüme uzun süre devam edebilir” diye konuştu.
Dümdüz kaosa gidiyoruz
‘Kriz kahini’ olarak nitelendirilen Nobel ödüllü ekonomist Nouriel Roubini, zirvede yaptığı açıklamada, “Stabilite döneminden belirsizliğe, istikrarsızlığa doğru gidiyoruz. Bu dümdüz kaos. Kim haklıdan, kim kuvvetliye gidiyoruz. Orman kanunu geçerli. ABD ve Çin arasındaki tarife savaşı, soğuk savaşa dönüşebilir ve Tayvan’da sıcak savaş çıkabilir. Çok tehlikeli zamanlarda yaşıyoruz” dedi. Roubini, “Doların öldüğünü söylüyorlar. Ama mübalağa ediyorlar. Teknoloji, tarifeleri aşarsa ABD için bir çıkış olabilir” dedi.
Gümrük Birliği’ni modernize etmeliyiz
Almanya’nın 10. Cumhurbaşkanı ve Alman-Türk İş Konseyi Başkanı Christian Wulff, UEZ’de yaptığı konuşmada Türkiye ile ilişkilere son derece olumlu yaklaştıklarını belirterek, “Türkiye’nin genç nüfusu, NATO üyeliği ve stratejik konumu, işbirliğimizi daha da ön plana çıkarıyor. Ukrayna, Suriye ve diğer birçok bölgede ortak çalışmalar yürütülmeli. Gümrük Birliği’nin üzerinden 30 yıl geçti, artık modernize edilmesi ve kapsamının genişletilmesi gerekiyor. Ayrıca taraflar arasında bir uyumsuzluk olduğunda uzlaşma adımları atılmalı” dedi.
Sabancı Holding CEO ve Yönetim Kurulu Üyesi Cenk Alper de, daha durağan ekonomiler aradıklarını belirterek, “Yatırımlarımızı AB ve ABD’ye yapıyoruz. Dijital alt yapı alanında da yatırım yaparak büyümeyi, Türkiye’nin ve Avrupa’nın dertlerini çözmeyi hedefliyoruz” dedi.
5 YILDA 1 MİLYAR DOLAR
Alper, holdingin 17 ülkede faaliyet gösterdiğini ve bu ülkelerin yarısından fazlasının Avrupa’da yer aldığını belirtti. Alper, “Türkiye’de ise altı global ortaklıktan beşi Avrupa merkezli, ikisi Almanya’dan. Son 5 yılda Avrupa ülkelerine 1 milyar doların üzerinde yatırım yaptık ve bugün Avrupa’da 2 bine yakın çalışanımız var” diye konuştu.
Dış ticaret açığı kronik hale geldi
Rönesans Holding Onursal Başkanı Dr. Erman Ilıcak, “Kronik hale gelmiş bir dış ticaret açığı yaşıyoruz. Bunun için dev adımlar atmamız gerekiyor. 80 milyar dolarlık açığın 50 milyar dolarını enerji için harcıyoruz” dedi. UEZ 2025’te konuşan Ilıcak, “Korumacılık artıyor, tedarik zincirleri yeniden şekilleniyor. Enerji ve üretim yerelleşiyor. Bu dönüşüm, bizim gibi ülkeler için büyük fırsatlar içeriyor. Dış ticaret açığının azaltılması için ise stratejik ağır sanayi yatırımlarının gerçekleştirilmesi gerekiyor. 10 yılda Türkiye’de, yaklaşık 20 milyar dolarlık sanayi yatırımı yapılmış. Ama yeterli değil” diye konuştu.
