Ailenizde kanser öyküsü varsa dikkat: Doktorlardan 6 altın öneri
Ailede daha önce kansere yakalanmış kişilerin olması, kansere yakalanma riskini artırıyor. Ancak uzmanlar hayatınıza bazı dokunuşlarla riski büyük ölçüde azaltabileceğinizi söylüyor.
Milyonlarca insan için kanser korkusu günlük hayatın bir parçası. Bilim insanları kanserin genetik bir hastalık olduğunu söylese de bu her zaman aileden çocuğa geçebilecek bir durum değil. Ulusal Kanser Enstitüsü'ne göre kanserlerin yalnızca yüzde 10'u aileden aktarılan genlerden kaynaklanıyor.
Yine de aktarılan bazı genler kanser riskini artırabilir. Örneğin BRCA1 ve BRCA2 genleri, meme ve yumurtalık kanseri riskini artırabiliyor. Aynı ailede birden fazla kişide aynı tür kanserin görülmesi de yine bir işaret olarak yorumlanabilir. Uzmanlar ailenizde daha önce kanser öyküsü varsa kendinizi nasıl koruyabileceğinizin altı yolunu İngiliz gazetesi Daily Mail'e anlattı.
1. EGZERSİZ
Bilim insanları kanserin türü ne olursa olsun düzenli egzersiz yapmanın kanseri azaltıcı etkisi olduğunu belirtiyor. Haftada beş gün 20 ila 30 dakika olmak üzere haftada en az 150 dakika egzersiz yapılması öneriliyor.
Araştırmalara göre düzenli fiziksel aktivite kolon ve meme kanseri riskini yüzde 20’ye kadar düşürebiliyor.
2. BESLENME
Doktorlar işlenmiş etlerden uzak durmak; lif, sebze, tam tahıl ve meyve ağırlıklı beslenmenin kanser riskini azaltabileceğini belirtiyor. Özellikle Akdeniz tipi beslenme, uzmanlar tarafından "altın standart" olarak kabul ediliyor.
3. ZARARLI MADDELERDEN KAÇINMA
Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durmak kadar pasif içiciliğe de maruz kalmamak gerekiyor. Bunun dışında uzmanlar, evlere zaman zaman radon gazı testi yapılmasını da öneriyor. Bu radyoaktif gaz, binaların temellerinden girerek sıkışabiliyor. Renksiz ve kokusuz olduğu için de kapalı alanlarda soluduğunuzda farkında olamayabiliyorsunuz ve ABD'de akciğer kanserinin sigaradan sonra en büyük ikinci nedeni radon.
4. GENETİK TEST
Bir onkolog ve genetik danışman eşliğinde kanser riskinizin ne kadar yüksek olduğunu belirleyebilirsiniz. Özellikle BRCA ve APC genlerindeki mutasyonların erken teşhisi, alınabilecek önlemler konusunda kritik önem taşıyor.
5. KORUYUCU AMELİYATLAR
Dünyaca ünlü oyuncu Angelina Jolie, annesi kanserden dolayı 56 yaşında öldüğü için genetik testlerini erkenden yaptırdı ve BRCA1 geni pozitif çıktı. Doktorlar Jolie'ye meme kanserine yakalanma riskinin yüzde 87, yumurtalık kanserine yakalanma riskinin ise yüzde 50 olduğunu açıklamıştı. Bunun üzerine Jolie her iki memesini de aldırdı ve 2013'te implant yaptırdı. Böylece kansere yakalanma riski yüzde 5'e düştü.
6. KİŞİSELLEŞTİRİLMİŞ TARAMALAR
Ailesinde meme kanseri öyküsü olan kişilerde mamografiye 40 yaş öncesinde, kolon kanserindeyse kolonoskopiye 45 yaş öncesinde başlamak gerekiyor. Yine prostat ve diğer kanser örneklerinde de taramaların erken yaşlara çekilmesi gerektiği belirtiliyor.