Avrupa merkezli uçak üreticisi Airbus, A320 serisiyle büyük bir kilometre taşına ulaştı. Birleşik Krallık merkezli havacılık veri şirketi Cirium’un verilerine göre, A320 ailesi toplam 12 bin 260 teslimatla Boeing 737’yi geride bırakarak tarihin en çok teslim edilen yolcu uçağı oldu.

Rekor, A320neo modelinin Suudi Arabistanlı havayolu Flynas’a teslim edilmesiyle kırıldı. Airbus ve Boeing, verilere ilişkin yorum yapmadı.

KIRK YILLIK TRANSATLANTİK REKABETİN SONUCU

Airbus, yıllık teslimat bazında zaten dünyanın en büyük uçak üreticisiydi. Ancak bu yeni gelişmeyle, dar gövdeli uçak segmentinde toplam teslimatlarda da Boeing’in önüne geçti.

Bu sonuç, Avrupa ile ABD arasındaki 40 yıllık rekabetin simgesi olarak değerlendiriliyor. Airbus, Fransa, Almanya, İspanya ve Birleşik Krallık arasındaki strateji ve iş paylaşımı tartışmalarına rağmen pazar payını istikrarlı biçimde artırdı.

A320’NİN DOĞUŞU VE TEKNOLOJİK YENİLİKLER

1984 yılında başlatılan A320 projesi, Airbus’ın geleceği açısından riskli bir dönemde doğdu. Uçak ilk uçuşunu 1987’de yaptı ve 1988’de hizmete girdi.

Fransa’nın Toulouse kentindeki mühendisler, o dönem ticari havacılıkta devrim niteliğinde olan “fly-by-wire” (bilgisayar destekli uçuş kontrol) teknolojisini ilk kez A320’de kullandı. Bu yenilik başlangıçta sendikalar ve bazı havayolları tarafından temkinle karşılansa da, sonradan endüstri standardı haline geldi.

Proje, Fransa ve Almanya arasında yaşanan siyasi gerilimler ve yatırım endişeleri nedeniyle defalarca tehlikeye girdi. Dönemin liderleri François Mitterrand ve Helmut Kohl’ün diplomatik arabuluculuğu sayesinde program devam etti. Dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher bile “Elimde bir Concorde daha istemiyorum” diyerek projenin mali risklerini eleştirmişti. Ancak A320, Avrupa’nın ilk ticari başarı hikâyesine dönüştü.

BOEING’İN CEVABI VE SEKTÖRÜN DÖNÜŞÜMÜ

A320’nin başarısı, Boeing’i yeni bir adım atmaya zorladı. Şirket, Airbus’ın 1992’de United Airlines’tan aldığı sürpriz siparişin ardından 737NG modelini geliştirdi.
Ancak Boeing’in üçüncü nesil 737 MAX modeli, 2018 ve 2019’daki ölümcül kazalar sonrası şirketi derin bir krize sürükledi. Airbus ise satışlarını artırarak dar gövdeli uçak pazarında açık ara liderliğe yükseldi.

A320 de ilk yıllarında bazı güvenlik tartışmaları yaşasa da, alınan önlemlerle güvenlik standartlarını güçlendirdi. Bugün, A320 ailesi küresel sivil havacılığın temel taşı konumunda.

YENİ RAKİPLER YOLDA

Airbus ve Boeing arasındaki bu uzun süreli tekel, artık Çin ve Brezilya gibi ülkelerin yeni girişimleriyle tehdit altında. Çin’in yerli üretimi COMAC C919 ve Brezilyalı Embraer’in bölgesel uçaklardan daha büyük modellere geçme planı, sektörde rekabeti artırabilir.
Ayrıca Kaliforniya merkezli JetZero şirketi, geleneksel gövde tasarımını tamamen değiştiren konsept uçak projeleri üzerinde çalışıyor.

GELECEK MODEL PLANLARI ŞİMDİLİK RAFTA

Uzmanlara göre, ne Airbus ne de Boeing kısa vadede yeni bir dar gövdeli model geliştirmeyi planlıyor. Boeing, hâlâ borç yüküyle mücadele ederken, Airbus yüksek talep ve fiyat avantajı sayesinde güçlü konumunu koruyor. Airbus, önümüzdeki haftalarda ABD ve Çin’de üretim kapasitesini artırmayı planlarken, A320 serisi havacılık tarihinin en büyük ticari başarısı olarak şimdiden yerini sağlamlaştırmış durumda.