Alerji, bağışıklık sisteminin zararsız maddeleri tehdit olarak algılamasıyla ortaya çıkıyor. Normalde parazitleri tanıyıp yok eden IgE antikorları, alerjisi olan kişilerde polen, ev tozu veya gıda proteinleri gibi zararsız maddelere de aşırı tepki veriyor.
Bu tepki sırasında salgılanan histamin, mukus üretimi ve öksürük gibi savunma mekanizmalarını tetikliyor. Ancak aşırı üretildiğinde nefes darlığı, kurdeşen ve en tehlikelisi olan anafilaktik şoka yol açabiliyor.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ALIŞTIRMA YÖNTEMİ
Alerjilerde en etkili yöntemlerden biri, vücudu küçük ve giderek artan dozlarda alerjenlere maruz bırakan immünoterapiler. Polen ve ev tozu gibi yaygın alerjenler için damla, tablet veya iğne şeklinde uygulanan bu yöntem, çoğu kişide oldukça başarılı sonuç veriyor.
Gıda alerjilerinde ilerleme daha yavaş oldu. Ancak 2020’de ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), çocuklarda yer fıstığı alerjisine karşı ilk oral immünoterapiyi onayladı. Yer fıstığı proteini içeren toz formundaki bu tedavi, çocukların alerjene daha az tepki vermesini sağlıyor.
YENİ NESİL TEDAVİLER GELİYOR
Araştırmalar, alerjen proteinlerinin küçük parçaları olan peptitlere dayalı immünoterapilerin, bağışıklığı artırırken yan etkileri tetiklememe potansiyeli taşıdığını gösteriyor.
Bir diğer yenilik ise IgE antikorlarını bloke eden ilaçlar. 2024’te yapılan bir klinik çalışmada, “omalizumab” adlı monoklonal antikor tedavisi gören hastaların büyük kısmı, alerjen gıdalardan güvenle tüketebilir hale geldi. Uzmanlar, bu tedavinin klasik immünoterapilerle birlikte kullanılarak kalıcı tolerans oluşturabileceğini düşünüyor.
YETİŞKİNLER İÇİN DE UMUT
Şimdiye dek immünoterapi çalışmalarında çoğunlukla çocuklar yer alıyordu çünkü yetişkinlerde bağışıklık sistemi daha az esnek. Ancak son dönemde yapılan çalışmalar, dikkatli uygulandığında yetişkinlerin de bu yöntemlerden fayda görebileceğini ortaya koydu. Nisan 2024’te tamamlanan bir çalışmada, yetişkinler aylar süren tedavi sonunda günde dört yer fıstığını tolere edebilir hale geldi.
Bu gelişmeler, alerji tedavisinde yeni bir dönemin habercisi olarak görülüyor. Uzmanlara göre yakın gelecekte hem çocuklar hem de yetişkinler için alerjilerle başa çıkmak çok daha kolay olacak.
