140 milyon yıllık hazine tehlikede

Karayipler’in en büyük bozulmamış sulak alanı olan Zapata Bataklığı’nda bilim insanları, 140 milyon yıldır yaşayan ve kritik tehlike altında olan manjuariyi (Küba mersin balığı) kurtarmak için zorlu bir çalışma yürütüyor.

Zapata Bataklığı’nın sivrisineklerle dolu lagünü, Küba’nın en eski balık türlerinden biri olan manjuarinin yok oluşa sürüklenmesini durdurmak için verilen mücadelenin merkez üssü.

Park biyoloğu Andres Hurtado, yoğun sivrisinek bulutları eşliğinde mangrov ormanında ilerlerken, “Bu balık, Küba’nın en değerli türlerinden biri. 140 ila 150 milyon yıldır hayatta kalan biyolojik bir fosil… ve şimdi yok olma tehlikesi kritik seviyede.” diyor.

Manjuari, uzun ve ince gövdesi, keskin dişlerle dolu burnu ile tanınıyor. Tür, 2020’den bu yana Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) kırmızı listesindeki “kritik tehlike altındaki” canlılar arasında yer alıyor.

YOK OLUŞUN EŞİĞİNE GETİREN TEHLİKELER

Yüzyıllar boyunca aşırı avcılık, yaşam alanlarının tahribi ve özellikle 1999’da bölgeye getirilen Afrika Yürüyen Yayın Balığı adlı yırtıcı istilacı tür, manjuari nüfusunu dramatik biçimde düşürdü. Bu istilacı tür, bataklığın ekosistemini adeta altüst etti.

Hurtado ve ekibi, bataklığa yakın bir kuluçkahane kurarak manjuarinin hassas üreme sürecini kontrol altına aldı. Burada balıkların çoğaltılması için özel yöntemler geliştiriliyor ve yavruların büyümesi için gerekli besinler üretiliyor. Yeterli boya ulaşan balıklar daha sonra doğal ortamlarına bırakılıyor.

Ancak projenin başarısını ölçmek kolay değil. Genç manjuariler küçük bir kalem boyutunda; koyu renkleri ve mangrov kökleri arasındaki karmaşık yapılar nedeniyle serbest bırakıldıkları anda gözden kayboluyorlar. Bölgenin zorlu şartları, sivrisinekler ve malzeme eksikliği de araştırmayı güçleştiriyor.

Tüm güçlüklerine rağmen uzmanlar, çabaların meyve vermeye başladığına dair işaretler bulunduğunu söylüyor.

Cienaga de Zapata Ulusal Parkı yöneticisi Eduardo Abreu, “Yerel balıkçılar hâlâ manjuari gördüklerini söylüyor. Eskisi kadar çok olmasalar da buradalar ve yerleşik bir nüfus mevcut.” diyor.