557 bin esnafı vergi çarpacak

YURDAGÜL UYGUN / NEFES

Bütçe açığını kapatmak isteyen iktidar, vergide değişikliğe giderek, bu kez de küçük esnafa yüklendi. Ekonomik sıkıntılar nedeniyle son sekiz ayda 57 bin 444 esnaf kapısına kilit vururken, ayakta kalmaya çalışanlarsa artık KDV ve gelir vergisi ödeyecek. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, ilçe nüfusu 30 bini geçmeyen büyükşehirlerdeki birçok vergi mükellefi, basit usülden, gerçek usül vergiye geçecek.

Yani mahalle bakkalından terziye, taksi ve dolmuşçudan terziye, türlü emtia imalatı ile alım-satımı ile uğraşanlar, inşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar, motorlu taşıtların her türlü bakım ve onarımı ile uğraşanlar, lokanta ve benzeri hizmet işletmelerini işletenler, eğlence ve istirahat yerlerini işletenler inşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar 1 Ocak 2026 itibarıyla gerçek usüle tabi olacak.

Pazarcılar, kadın erkek kuaförleri, belli şartları sağlıyorlarsa basit usülden vergi ödemeye devam edecek. Nüfusu 30 binin altındaki ilçelerdeki esnaf ise bu düzenlemeden etkilenmeyecek. Yeni düzenlemeden 30 büyükşehirdeki 557 bin 786 mükellef etkilenecek.

YÜK ARTACAK

Düzenlemeyle, esnaf artık defter tutmak, KDV ve gelir vergisi ödemek zorunda. Ayrıca mali müşavirle çalışması gerekecek ve bunun için bir de bütçe ayıracak.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Mali Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Batı, yeni düzenlemeyle birlikte küçük esnafın 1 Ocak 2026’dan itibaren gerçek usüle tabi olacağını belirterek, “Bunun anlamı bu mükellefler artık basit usül istisnasından yararlanamayacak ve dolayısıyla da gelir vergisi ve KDV ödemeye başlayacak. Hatta bunları ödemek için beyanname verecekler ve hatırlarsanız beyannameye ilişkin maktu damga vergisi de 6 Eylül günü 10364 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile de artırılmıştı. Bu nedenle basit usülden gerçek usüle geçecek olan mükelleflerin 2026 yılından itibaren vergi yükleri de artmış olacak” diye konuştu.

DEFTER TUTUP KDV ÖDEYECEKLER

Prof. Dr. Murat Batı, ilk 13 büyükşehirde şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar hariç, zaten gerçek usülde vergilendirildiğini belirterek, “10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bu diğer 17 ile de uygulanmaya başlanacak. Böylece 17 ildeki 285.314 basit usül mükellefi istisna kapsamı dışına çıkmış oldu. Tabi bunların kaçının 30 bin altı nüfusa sahip ilçede yaşadığını bilmediğimizden genel bir değerlendirme yapmaktayız. Bakanlık bu yönde bir açıklama yapar diye umuyorum. Sonuç olarak artık bu mükellefler defter tutacak, gelir ve katma değer vergisi ödeyecek ve diğer vergisel yükümlükleri yerine getirecektir” diye konuştu.

BASİT USÜL VERGİ NEDİR?

Kendi işinde çalışan, mülkiyeti kendine ya da büyükşehirlerde 79 bin, diğer yerlerde 48 bin liradan fazla kira vermeyen, yıllık 990 bin lira alım, 1 milyon 580 bin liradan fazla satış yapmayan, geliri 480 bin lirayı geçmeyen küçük işletmeler basit usülde vergi ödüyor. Çalışanları varsa muhtasar ve prim hizmet beyannamesi veriyorlar. Bu mükellefler, geçici vergi, yıllık gelir vergisi ve KDV beyannamesi vermiyor, defter tutma zorunluluğu da bulunmuyor.

GERÇEK USÜL VERGİ NEDİR?

Büyük ve orta ölçekli işletmelerin verdiği gerçek usül vergide, bilanço ya da işletme esasında defter tutma zorunluluğu bulunuyor. Satışları, gelirleri, ödedikleri kiralar belli bir tutarın üzerinde olan bu grup mükellef, kendi iş yerinde olmak zorunda değil. Gerçek usüle tabi olan işletmeler KDV ve gelir vergisi ödüyor.