ABD'de tarife gelirleri rekor kırdı

ABD’nin gümrük tarifelerinden elde ettiği gelir, Başkan Donald Trump’ın küresel ticareti yeniden şekillendirmeyi hedefleyen tarifelerinin tam olarak yürürlüğe girdiği mayıs ayında rekor kırarak geçen yılın aynı dönemine göre neredeyse dörde katlanarak 24,2 milyar dolara ulaştı.

İngiliz Financial Times gazetesinin haberine göre, bu rakam, bir önceki aya göre yüzde 25’in üzerinde artış anlamına gelirken, ABD’nin toplam mal ithalatının değeri nisan ayına kıyasla genel olarak değişmedi.

VERGİ YASASIYLA OLUŞAN DELİĞİ TARİFELERLE KAPATACAK

Veriler, Trump’ın ticaret savaşının, Cumhuriyetçilerin Kongre’de geçirdiği vergi ve harcama yasası sonrasında ABD hükümetinin kasasına ihtiyaç duyduğu ek geliri sağlayabileceğini gösteriyor.

Trump’ın ilk döneminden devreden geniş çaplı vergi indirimlerini uzatan ancak düşük gelirli Amerikalılar için kamu sağlık hizmetlerinde ciddi kesintiler öngören yasa, önümüzdeki on yılda ABD bütçe açığını 3,4 trilyon dolar artıracak.

ÇİN'DEN İTHALAT YÜZDE 43 DÜŞTÜ

Ancak veriler, Trump’ın agresif tarife artışlarının küresel ticaret akışlarını bozma potansiyelini de ortaya koydu.

ABD’nin Çin’den yaptığı ithalat mayıs ayında 19,3 milyar dolara gerileyerek bir önceki aya göre yüzde 21, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 43 düşüş kaydetti. Bu durum, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticaret hacminin önemli ölçüde azaldığını gösteriyor.

Trump, bu yılın başlarında Çin mallarına yüzde 145 oranında yeni gümrük tarifeleri uyguladıktan sonra, ABD’li yetkililerin Londra ve Cenevre’de Çinli muhataplarıyla yaptığı görüşmelerin ardından oranı yüzde 30’a indirmişti. Ticaretteki bu düşüş, Çin’den ABD’ye yönelik iç tüketime yönelik ithalatı son 19 yılın en düşük seviyesine çekti.

BÜTÇE AÇIĞINA KIYASLA DÜŞÜK

Trump, hem üretimi ABD’ye geri getirmeyi hem de tarifeler yoluyla ülkeyi “çok zengin” hale getirmeyi hedeflediğini belirterek Çin’i özellikle hedef alıyor. ABD Başkanı, tarifelerden elde edilecek gelirlerin gelir vergisine olan bağımlılığı azaltabileceğini savunuyor. Ancak toplanan gelirin yükselmesine rağmen, mayıs ayında elde edilen gelir, 316 milyar dolarlık federal bütçe açığının yalnızca yüzde 7,7’sini karşıladı.

Ancak bütçe açığı rakamlarının aydan aya değişkenlik gösterdiği dikkate alındığında, mayıs ayında toplanan miktar, geçen yıl federal harcamalar ile gelirler arasındaki tipik 166 milyar dolarlık açığın yaklaşık yüzde 14,5’ine denk geliyor.

TARİFELERDE DALGALANMA

Trump, Çin’i en sert tarifelere tabi tutsa da, nisan ayında “kurtuluş günü” olarak adlandırılan günde çoğu ABD ticaret ortağına yüzde 10 ila 50 arasında değişen tarifeleri uygulamaya koyarak küresel borsalarda düşüşe neden olmuştu. Daha sonra bu oranlar geçici olarak 90 gün boyunca yüzde 10’a indirilmişti.

9 Nisan’dan bu yana, neredeyse tüm mal ithalatına yüzde 10’luk temel oran uygulanıyor. İlaç ve yarı iletkenler gibi bazı ürünler muaf tutulurken, çelik, alüminyum ve otomobiller daha yüksek oranlarla, yüzde 25 ila 50 arasında tarifelendiriliyor.

Eğer 90 günlük duraklama 9 Temmuz’da sona ererse, özel anlaşması olmayan onlarca ülkeye yönelik tarifeler artacak. Trump, AB ile anlaşma sağlanamazsa yüzde 50’lik tarife tehdidinde bulunurken, Vietnam ise ABD’nin tehdit ettiği yüzde 46’lık tarifeyi yüzde 20’ye indirmeyi başardı.

TARİFELER 80 YILIN ZİRVESİNDE

Mayıs ayında uygulanan efektif tarife oranı (ithalatın toplam değerine göre alınan ortalama gümrük vergisi oranı), yüzde 8,8’e çıkarak 1946’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Çin malları için ise bu oran rekor kırarak yüzde 48’e yükseldi.

Mayıs ayı sonunda ABD, çelik ve alüminyum tarifelerini yüzde 50’ye çıkararak dondurucu, bulaşık makinesi ve çamaşır makinesi gibi çelik türev ürünleri de tarifeye dahil etti.

Yale Budget Lab’in analizine göre, 16 Haziran itibarıyla yürürlükte olan oranların 9 Temmuz’dan sonra da değişmeden kalması durumunda, tüketici davranışlarındaki değişikliklere rağmen efektif tarife oranı yaklaşık yüzde 15 seviyesinde sabitlenecek.

İKİ YILDA 2,2 TRİLYON DOLARLIK GELİR TAHMİNİ

Tarifelerin ABD ekonomisine olan çeşitli etkileri dikkate alındığında, düşünce kuruluşu mevcut tarife politikasının 2025-2034 yılları arasında 2,2 trilyon dolar gelir sağlayacağını, ancak diğer vergi gelirlerindeki düşüşler nedeniyle net gelir artışının 1,8 trilyon dolar olacağını öngörüyor.

Bu rakam büyük bir meblağ olsa da, Kongre Bütçe Ofisi’nin tahminlerine göre Trump’ın vergi yasasının uygulanması nedeniyle aynı dönemde ABD federal borcuna eklenmesi beklenen 3,4 trilyon dolardan önemli ölçüde düşük kalıyor.