Avrupa’da Macaristan gerginliği
AB Komisyonu, Birliğin tutumuyla çeliştiği gerekçesiyle Macaristan'ı Avrupa Adalet Divanı'na sevk etti. Polonya da Budapeşte ile diplomatik ilişkilerin seviyesini düşürdü.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, enerji alanındaki anlaşmazlıkların çözümü konusunda Birliğin tutumuna aykırı davrandığı gerekçesiyle Macaristan'ı Avrupa Adalet Divanı'na sevk etti.
AB Komisyonundan yapılan açıklamada, Avrupa Adalet Divanı'nın, 2 Eylül 2021'de verdiği kararla AB üyesi ülkeyle başka bir üye ülkeden yatırımcı arasındaki anlaşmazlıkların çözümünün Enerji Şartı Antlaşması'na göre yapılmasına karşı görüş bildirdiğine işaret edildi.
Açıklamada, Macaristan'ın bu karara uymadığı, Komisyonun bu ülkeyi Avrupa Adalet Divanı kararına ve AB müktesebatına aykırı davrandığı gerekçesiyle Divana sevk ettiği bildirildi.
AB Komisyonu ve 26 üye ülke, Haziran 2024'te imzaladıkları ortak beyannameyle, AB üyesi ülkeyle başka bir üye ülkeden yatırımcı arasındaki anlaşmazlıkların çözümünün Enerji Şartı Antlaşması'na göre yapılamayacağına yönelik Avrupa Adalet Divanı kararını kabul etmişti.
Macaristan ise Divanın bu kararının "yalnızca gelecekteki anlaşmazlıkların çözümü" için ve Enerji Şartı Antlaşması'nda değişiklik yapılması halinde geçerli olacağını öne sürmüştü.
Portekiz'in başkenti Lizbon'da 17 Aralık 1994'te Rusya dahil yaklaşık 50 ülke ve AB tarafından imzalanan Enerji Şartı Antlaşması, enerji sektöründe ve ticaretinde sınır ötesi işbirliği için çerçeve oluşturuyor.
AB, uluslararası düzeydeki iklim hedefleriyle karşılaştırıldığında güncelliğini yitirmesini gerekçe göstererek Enerji Şartı Antlaşması'ndan çekilmişti.
POLONYA İLİŞKİLERİN SEVİYESİNİ DÜŞÜRDÜ
Polonya’nın Budapeşte’deki büyükelçisini geri çağırarak, Macaristan ile diplomatik ilişkilerin seviyesini maslahatgüzar düzeyine indirdiği belirtildi.
Polonya basınında yer alan haberlere göre, Polonya Dışişleri Bakanlığı, Budapeşte Büyükelçisi Sebastian Keciek’i geri çağırarak, 15 Temmuz itibarıyla görevini sonlandırdı.
Gelişmeyi duyuran Polonya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Pawel Wronski, ülkesinin şimdilik Macaristan’da maslahatgüzar düzeyinde temsil edildiğini belirterek, gelecekte ne olacağıyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı.
Keciek’in geri çağrılma sebebiyle ilgili konuşan Wronski, “Macaristan, Avrupa Birliği karşılıklı sadakat ilkesine aykırı biçimde, hakkında mali ve adli suçlamalar olan eski Adalet Bakan Yardımcısı Marcin Romanowski'ye siyasi sığınma verdi. Üstelik Romanowski daha önce savcılığın tüm çağrılarına uyacağını beyan etmişti.” ifadelerini kullandı.
MACARİSTAN'DAN YANIT
Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto ise yaptığı açıklamada, Macaristan'ın Polonya ile güçlü bağlar kurmak istediğini ancak Varşova hükümetinin bununla ilgilenmediğini söyledi.
Szijjarto, Polonya'nın Budapeşte'deki Büyükelçilerine her zaman saygılı davrandıklarını belirterek, iki ülke arasındaki işbirliğinin sadece Rusya-Ukrayna Savaşı'yla ilgili görüşlere bağlı olmaması gerektiğini kaydetti.
Bakan Szijjarto, "Onlar savaşı destekleyen bir hükümet, biz ise barışı destekleyen bir hükümetiz. Yine de işbirliği hala mümkün." dedi.
NE OLMUŞTU?
Polonya'da savcılık, ülkede 2019-2023 yılları arasında Adalet Bakan Yardımcılığı yapan Marcin Romanowski'ye "organize suç örgütüne katılmak" ve "zimmetine para geçirme girişiminde bulunmak" dahil birçok suçlama yöneltmişti.
Romanowski suçlamaları reddetmiş ve Aralık 2024’te Macaristan'a giderek siyasi sığınma talebinde bulunmuştu. Macaristan da Romanowski'ye bu hakkı tanımıştı.
Macaristan hükümetinin bu adımı, iki ülke arasında gerilime neden olmuştu.