Ay'ın doğuşundaki sır perdesi aralanıyor: Komşu çıktı

Yaklaşık 4.5 milyar yıl önce Theia adlı bir gezegenin Dünya'ya çarparak yok olduğu ve bunun sonucunda Ay'ın oluştuğu uzun süredir biliniyor.

Ancak Theia'nın nerede oluştuğu ve neden yapıldığı büyük bir gizem olarak kalmıştı. Şimdi Science dergisinde yayınlanan yeni çalışma bu sır perdesini araladı: Theia büyük ihtimalle Güneş'e Dünya'dan çok daha yakın bir bölgede, iç Güneş Sistemi'nde oluşmuş olabilir.

BÜYÜK BİLMECE

1970'lerde hazırlanan dev çarpışma modelinde Ay'ın yapısının büyük kısmının yok olan Theia'dan oluştuğu öngörülüyordu. Bu durumda Ay ile Dünya'nın yapısında belirgin farklar olması gerekiyordu.

Ancak Apollo astronotlarının getirdiği taş örnekleri Ay'ın Dünya ile neredeyse tıpatıp aynı olduğunu gözler önüne sermişti. Bu da Theia'nın kökeni hakkında birtakım soruların gündeme gelmesine neden olmuştu.

Max Planck Güneş Sistemi Araştırmaları Enstitüsü'nden bilim insanları bu gizemi çözmek için Dünya ve Ay'da Theia'dan kalmış olması gereken demir, molibden ve zirkonyum izotopları incelendi.

THEIA'NIN İZİ ORTAYA ÇIKTI

Bilim insanları bunun için Dünya'dan toplanan 15 kayayı, Apollo misyonunda elde edilen Ay örneklerini ve iç ve dış Güneş Sistemi'nden gelen 20 meteoritin izotop dağılımlarını analiz etti.

Yeni teknolojiler sayesinde demiz izotoplarındaki çok küçük sapmalar bile kaya parçalarının hangi bölgede oluştuğunu gösterebiliyor. Araştırmacılar demir bulgularını molibden ve zirkonyum verileriyle birleştirerek Theia'nın kütlesinin ve yapısının modelini tersine mühendislikle çıkardı.

Bunun sonucunda Theia'nın Dünya kütlesinin yüzde 5-10'u kadar bir ağırlığa sahip olduğu, çekirdeği metalden kayalık bir gezegen olduğu ve Güneş'e Dünya'dan daha yakın bir bölgede oluştuğu öğrenildi.

Bu bulgu Dünya ile Theia'nın neden kimyasal olarak bu kadar benzer olduğunu açıklıyor.

DÜNYA'YA FAZLADAN AĞIR ELEMENT GETİRMİŞ

Daha önceki çalışmalardan yola çıkan ekip, 2020'de Güneş'e yakın bölgelerde oluşan gök cisimlerinin molibden gibi ağır elementlerce daha zengin olduğunu ortaya koymuştu.

Dünya mantosunda beklenenden daha fazla molibden ve zirkonyum bulunmasının nedeni Theia olabilir.