Başlanan noktaya geri döndüler
Merkez’in rezervleri 35 milyar dolara gerilerken TL’ye geçişi hızlandırmak ve rezerv biriktirmek için iktidar yeni adımlar atmaya başladı. İhracatçının dövizine tekrar muhtaç oldular.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirasına geçişi teşvik etmek, eriyen rezervleri güçlendirmek ve finansal istikrarı desteklemek amacıyla zorunlu karşılık oranlarından faiz düzenlemelerine kadar geniş kapsamlı bir dizi yeni adım attı.
Önceki gece saatlerinde duyurulan kararlarla özellikle döviz mevduatları üzerindeki maliyet artırılırken, ihracatçılara yönelik döviz bozdurma zorunluluğunun süresi de uzatılarak pekiştirildi. Bankalara TL mevduat oranını yükseltme baskısı getiren düzenlemeler, piyasalarda geniş yankı buldu.
Uzmanlar ise bu hamlelerin rezervleri destekleyebileceğini ancak geçmiş dönemde kopan finansal bağların henüz onarılamadığını vurguluyor. “Başa döndük” diyen de var, “mucize beklemeyin” diyen de.
200 PUAN ARTTI
TCMB, TL geçişi desteklemek amacıyla, yabancı para mevduat için zorunlu karşılık oranlarının tüm vadelerde 200 baz puan artırıldığını açıkladı. Yurt içi yerleşiklerle yapılan, 1 yıla kadar vadeli yabancı para cinsi repo işlemlerinde sağlanan fonlar için zorunlu karşılık oranı 400 baz puan artırıldı. Ayrıca, 31 Temmuz 2025’e kadar geçerli olmak üzere, ihracat bedeli satış zorunluluğu yüzde 35’e yükseltilirken, döviz dönüşüm desteği yüzde 3’e çıkarıldı.
TCMB’nin zorunlu karşılık uygulaması kapsamında yaptığı değişikliklerle ise tüzel kişi mevduat için TL payı hedefi yeniden devreye alındı. Yabancı para mevduat ve yurt içi yerleşiklerle yapılan yabancı para cinsinden repo işlemlerinde zorunlu karşılık oranları artırıldı. Ayrıca, Türk lirası zorunlu karşılıklara ödenen faiz ve telafi oranları yükseltildi. Son dönemde yabancı para mevduat artışı ağırlıklı olarak ticari mevduat kaynaklıydı. Yeni adımlarla bankacılık sisteminde Türk lirası payının artması bekleniyor.
TARİFİ MÜMKÜN DEĞİL
Merkez Bankası’nın son adımlarıyla ilgili Prof. Dr. Burak Arzova, makroihtiyati düzenlemeler için “Az gittik uz gittik, dere tepe düz gittik, bir de baktık ki başladığımız yere geri gelmişiz” dedi.
Prof. Dr. Emre Alkin, “Israr desem değil, inat desem az kalır. Tarifi mümkün değil” değerlendirmesini yaptı.
Ekonomist Tufan Cömert ise, “Faiz artışı sonrası bu tarz ek önlemler gelmesi an meselesi olduğu için şaşırtıcı değil” ifadesini kullandı.
KREDİ FAİZLERİNİ YÜKSELTİR
Dr. Mahfi Eğilmez, TCMB’nin aldığı kararların TL’den dövize kaçışı durdurabilmeyi amaçladığını belirterek “Ne var ki bu artık yalnızca ekonomik kararlarla, para politikası uygulamalarıyla olabilecek gibi görünmüyor” dedi. Eğilmez, kararların mevduat ve kredi faizlerini yükselteceğini söyledi.
Prof. Dr. Hakan Kara da “Döviz talebinin durmaması Merkez Bankasını yeni tedbirler almaya sevk etti. TL mevduat payının artırılması, döviz rezervinin güçlendirilmesi ve ihracatçıların daha fazla döviz bozdurması için yeni düzenlemeler geldi. TL mevduat faizi artar, döviz üzerindeki baskı biraz azalır” ifadelerini kullandı.
DAHA ÖNCE DE GÖRMÜŞTÜK
CHP Genel Başkan Yardımcısı Yalçın Karatepe, TCMB'nin son kararlarına dair "Bu kararları daha önce de görmüştük. Meğer Cevdet Akçay ile Şahap Kavcıoğlu arasındaki tek fark Cevdet Akçay'ın İngilizce terimlerle konuşmasıymış" ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Yakup Küçükkale de "'Dezenflasyon programı çöp oldu' diyoruz ya hani. Laf olsun diye demiyoruz" şeklinde konuştu