Beyindeki mesafe sayacı bulundu
Bilim insanları, ilk kez beynimizdeki “mesafe sayacı”nı tespit etti. Hem fareler hem de insanlar üzerinde yapılan deneyler, beynin belirli hücrelerinin adım başına düzenli olarak sinyal gönderdiğini ve bu sinyallerin mesafe tahmininde kritik rol oynadığını ortaya koydu.
İskoçya’daki St Andrews Üniversitesi’nden Prof. James Ainge liderliğindeki araştırma ekibi, farelerin beyin aktivitelerini izleyerek “grid hücreleri” adı verilen sinir hücrelerinin her 30 cm’de bir düzenli şekilde ateşlendiğini keşfetti. Bu hücreler, beynin yön bulma ve hafıza ile ilgili bölgesinde yer alıyor.
Fareler, dikdörtgen bir arenada belirli bir mesafeyi koşmaları için eğitildi. Doğru mesafeyi koşan fareler ödül olarak çikolatalı tahıl aldı. Araştırmacılar, farelerin mesafeyi doğru tahmin edebilmesinin, grid hücrelerinin düzenli sinyal göndermesiyle doğrudan ilişkili olduğunu belirledi.
ORTAM DEĞİŞİNCE MESAFE ALGISI BOZULUYOR
Bilim insanları, arenanın şeklini değiştirdiğinde grid hücrelerinin sinyal düzeni bozuldu ve fareler mesafeyi yanlış tahmin etmeye başladı. Prof. Ainge, “Sinyal düzeni bozulduğunda fareler mesafeyi kronik şekilde eksik tahmin ediyor. Bu, sisli havada görsel işaretlerin kaybolmasına benziyor” dedi.
Araştırma ekibi, aynı deneyi insanlar üzerinde de gerçekleştirdi. Üniversite binasında 12x6 metrelik bir arena kuruldu ve gönüllülerden belirli bir mesafeyi yürüyüp başlangıç noktasına dönmeleri istendi.
Simetrik ve dikdörtgen bir ortamda insanlar mesafeyi doğru tahmin etti. Ancak ortamın şekli değiştirildiğinde, tıpkı farelerde olduğu gibi, mesafe tahminleri bozuldu. Prof. Ainge, “Farelerde sinyal bozulduğunda davranış değişiyor. Aynı bozulmayı insanlarda da gözlemledik” dedi.
ALZHEIMER TEŞHİSİNDE YENİ BİR YOL OLABİLİR
Araştırma, beynin iç haritasının nasıl çalıştığını anlamanın yanı sıra Alzheimer hastalığının teşhisi için de umut verici bir adım olabilir. Prof. Ainge, “Bu grid hücreleri, Alzheimer’ın ilk etkilediği bölgelerden biri. Navigasyon temelli mobil oyunlar gibi mesafe tahmini üzerine kurulu testler, erken teşhis için kullanılabilir” açıklamasında bulundu.