Borsa İstanbul'da büyük göç

Emre DEVECİ / Nefes.com.tr

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), bu yılın haziran ayına ilişkin Finansal Piyasa Özet Verileri'ni açıkladı.

Verilerde, Borsa İstanbul'da aktif yatırımcı sayısındaki büyük düşüş dikkat çekti. Aktif hesap, ayda en az bir kere işlem gerçekleştirenleri kapsıyor.

8 MİLYONU AŞMIŞTI, 3 MİLYONUN ALTINA GERİLEDİ

2023 yılında 8 milyonu aşan borsada aktif yatırımcı sayısı, 2025'in ilk yarısında 3 milyonun altına gördü. Böylece sadece iki yılda, Borsa İstanbul'da aktif hesap sayısında 5 milyon kişiyi aşan tarihi bir düşüş yaşandı.

Aktif hesap sayısı, yüksek enflasyon ve düşük faizin etkili olduğu 2021-2023 döneminde yaklaşık 750 binden 8 milyona tarihi bir sıçrama kaydetmişti.

2023'te 8,5 milyonu aşarak tarihi zirveyi gören Borsa İstanbul'da bakiyeli hesap sayısı ise, Haziran 2025 itibarıyla 6,5 milyonun altına geriledi ve iki yılda 2 milyonun üstünde kayıp yaşadı. 2025 yılının ilk yarısındaki kayıp ise yaklaşık 400 bin kişi oldu.

Yüksek faizler yatırımcının TL mevduata ilgisini artırırken, borsaya ilgiyi azalttı. Yüksek faiz, şirketlerin kârlarında da düşüşü beraberinde getirdi.

BIST 100 endeksi, yılbaşından bu yana sadece yüzde 3 artarak, yüzde 16,7'lik altı aylık resmi enflasyonun çok gerisinde kaldı.

HALKA ARZDA HIZLI DÜŞÜŞ

2023 yılında 79,3 milyar TL değerinde 54 halka arz gerçekleşirken, son iki yılda rakamlar hızlı düştü.

2024'te 59,8 milyar TL değerinde 34 halka arz gerçekleşirken, 2025'in ilk yarısında sadece 11 halka arz yaşandı ve toplam 28,6 milyar TL toplandı.

2023 yılında birincil halka arzın yanı sıra bedelli sermaye artırımı ve ikincil halka arzda toplam 157,1 milyar TL'lik rakama ulaşılırken, bu rakam 2024'te 105,7 milyar TL'ye, 2025'in ilk yarısında 52 milyar TL'ye geriledi.

Halka arzlardaki düşüş ve halka arz edilen hisse senetlerinin başlangıçtaki düşük performansları da yatırımcı sayısındaki düşüşte etkili oldu.

YERLİNİN BORSA YATIRIMI 3,9 TRİLYON TL

TSPB'nin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından hazırladığı "Finansal Piyasa Özet Verileri"ne göre, yurt içi yerleşik (yerli yatırımcı) ve yurt dışı yerleşik (yabancı yatırımcı) yatırımcıların toplam finansal varlıkları bu yılın ilk 6 ayında geçen yılın sonuna göre yüzde 19 artarak yaklaşık 40 trilyon 147 milyar liraya ulaştı.

Veriler, 2024 yılı sonunda 3 trilyon 606 milyar lira olan yurt içi yerleşiklerin pay senedi varlıklarının bu yılın ilk yarısında yüzde 7,9 artarak haziran itibarıyla 3 trilyon 889 milyar liraya çıktığını gösterdi.

Borsa İstanbul'da yaşanan düzeltme ve yatırımcı sayısındaki azalmaya ve yerli yatırımcıların pay senedi varlıklarının tarihi rekor seviyeye çıkmasına rağmen pay senetlerinin yatırımcılarına sunduğu getiri, gerek yıllık gerekse 6 aylık bazda enflasyonun altında kaldı. Haziran sonu itibarıyla 3 trilyon 889 milyar lira olan yerli yatırımcıların pay senedi varlıklarının 1 trilyon 978 milyar lirasının kurumsal yatırımcılar ve tüzel kişilere, 1 trilyon 911 milyar lirasının bireysel yatırımcılara ait olduğu görüldü.

YERLİNİN TOPLAM FİNANSAL VARLIĞI 36,1 TRİLYON TL

Geçen yılın sonunda 29 trilyon 831 milyar lira olan yerli yatırımcıların finansal varlıkları 6 ayda yüzde 21 artarak haziran ayı sonu itibarıyla 36,1 trilyon liraya yükseldi. Yerli yatırımcıların finansal varlıkları 2024 Haziran-2025 Haziran dönemini kapsayan bir yılda ise yüzde 38,4 arttı. Veriler, yerli yatırımcıların finansal varlıklarının gerek yıllık gerekse 6 aylık bazda enflasyonun üzerinde arttığını ortaya koydu.

2025 yılının ilk yarısında yerli yatırımcıların finansal varlıklarında en yüksek büyüme Varant ve sertifikaların ardından özel Eurobond varlıklarında gerçekleşti.

Bu yılın ilk yarısında yerli yatırımcıların özel Eurobond varlıkları yüzde 41,2 artarak 1 trilyon 353 milyar liraya, kamu Eurobond varlıkları ise yüzde 11,4 artarak 2 trilyon liraya çıktı.

Yerli yatırımcıların TL mevduatları yıllık bazda yüzde 39, son 6 ayda ise yüzde 13,1 artarak 2025 Haziran ayı sonunda 13 trilyon 175 milyar liraya çıktı. Yerli yatırımcıların döviz tevdiat hesaplarındaki varlıkları ise bu yılın ilk yarısında yüzde 3,8 artarak haziran ayı sonunda 5 trilyon 530 milyar lira oldu.

YABANCILARIN VARLIKLARINDA SINIRLI ARTIŞ

Veriler, yerli yatırımcıların finansal varlıklarında enflasyonun üzerinde artışa rağmen yabancı yatırımcıların finansal varlıklarının düşük oranda arttığını gösterdi. 2024 yılı sonunda 3 trilyon 892 milyar lira olan yurt dışı yerleşiklerin finansal varlıkları, bu yılın ilk yarısında yüzde 4,1 artarak haziran sonu itibarıyla 4,1 trilyon liraya yükseldi.

Yabancı yatırımcıların finansal varlıkları 2024 Haziran-2025 Haziran döneminde de yüzde 8,6 arttı. Yabancı yatırımcıların döviz tevdiat hesaplarındaki varlıkları 6 ayda yüzde 30,2 artarak 885,7 milyar liraya, TL mevduatındaki varlıkları ise yüzde 3,3 artarak 449 milyar liraya çıktı.

TSPB Özet Verileri, yabancı yatırımcıların özel sektör borçlanma aracındaki varlıklarının 6 ayda yüzde 142 artarak Haziran 2025 itibarıyla 30 milyar 657 milyon liraya çıktığını ortaya koydu. 2024 yılı sonunda 2 trilyon 105 milyar lira olan yabancı yatırımcıların pay senedi varlıkları 6 ayda yüzde 1,9 artarak bu yıl haziran ayı sonu itibarıyla 2 trilyon 145 milyar liraya yükseldi. 2024 sonunda 616 milyar lira olan yabancı yatırımcıların devlet iç borçlanma senedi varlıkları 6 ayda yüzde 23,3 azalarak Haziran 2024 sonunda 472 milyar liraya geriledi.