Çığır aşacak keşif: 24 milyon yıllık fosillerden protein çıkarıldı
Bilim insanları, diş fosillerinden milyonlarca yıllık protein dizileri elde ederek insanlık ve canlılar tarihine dair derin geçmişi aydınlatacak yeni bir kapı araladı
Bilim insanları, milyonlarca yıl öncesine ait diş fosillerinden proteinler elde ederek evrimsel geçmişi araştırmada çığır açacak bir başarıya imza attı.
Kenya’daki sıcak Rift Vadisi’nden ve Kanada’nın buz gibi Arktik bölgesinden çıkarılan diş fosillerinde yapılan çalışmalar, 21 ila 24 milyon yıl öncesine ait nesli tükenmiş gergedan, fil ve su aygırı türlerinden protein dizilerinin çıkarılmasını sağladı.
DNA’NIN ÖTESİNDE: PROTEİNLERİN SAĞLADIĞI AVANTAJ
Harvard Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Daniel Green, “Proteinler, evrimsel geçmiş hakkında bilgi taşıyan temel yapı taşlarıdır ve dünyanın dört bir yanındaki fosillerde bulunabilir” diyerek proteinin, DNA’dan çok daha uzun süre korunabilmesi sayesinde derin geçmişe dair ipuçları sunduğunu belirtti.
DNA bugüne kadar en fazla 2 milyon yıl geriye gidilebilecek kadar korunabiliyorken, daha dayanıklı yapıya sahip proteinler sayesinde bu sınır 24 milyon yıla kadar çekilmiş durumda. Daha önce en eski protein örnekleri 4 milyon yıl öncesine ait kalıntılardan elde edilebilmişti.
İNSANLIĞIN KÖKENLERİ İÇİN UMUT VADEDİYOR
Araştırmaya katılan Smithsonian Müzesi’nden Timothy Cleland, Kenya’daki Turkana Havzası’nın insan evrimi açısından önemli bir bölge olduğunu hatırlatarak, “Sonuçlarımız, Kenya Turkana Havzası’ndan atalarımızın diş minesi proteomunu incelemek için büyük bir potansiyel taşıyor” dedi. Çalışmalar, 1,5 ila 18 milyon yıl öncesinde Kenya’da yaşamış gergedan, fil ve su aygırı türlerinden elde edilen proteinlerin, bu canlıların modern akrabalarıyla olan evrimsel bağlarını ortaya koyduğunu gösterdi.
DİNOZOR ÇAĞINA KADAR UZANABİLİR
Green, daha eski fosillerde tespit edilebilen protein sayısının azaldığını ancak gelişen teknolojilerle dinozorlar çağından kalma proteinlerin bile bulunabileceğini belirtti: “Yeni ve daha iyi yöntemlerle antik proteinlerin çıkarılması ve tespit edilmesi, paleoproteomikleri Mezozoik Çağ’a kadar taşıyabilir.”
EN DAYANIKLI DOKU: DİŞ MİNESİ
Araştırmada, diş minesi içindeki peptid zincirleri (aminoasit zincirleri) incelendi. Diş minesi, hayvan vücudundaki en sert yapı olarak proteinlerin milyonlarca yıl korunmasına olanak tanıyor. Green, “Mine oluşumu biyolojik olarak proteinler tarafından yönlendirilir ve bu proteinler mine mineralinin derinliklerinde gömülü kalarak milyonlarca yıl bozulmadan kalabiliyor” dedi.