Dünyanın en büyük yolcu uçağında sorunlar büyüyor

Dünyanın en büyük ticari yolcu uçağı olan Airbus SE A380, pandemi sonrası beklenmedik bir şekilde yolcu doluluk oranlarında bir canlanma yaşadı. Ancak yaşlanan süper jumboyu güvenli bir şekilde havada tutmak, havayolları için giderek daha pahalı bir sorun haline geliyor.

İlk uçuşunun üzerinden yirmi yıl geçmesine rağmen, devasa dört motorlu uçak için onarım, muayene veya yedek parça talep eden düzenleyici direktifler artıyor. Bunlardan bazıları zamanında ekipman kontrolleri gibi prosedürel talepler olsa da, diğerleri daha ciddi.

Bloomberg'de bugün yayımlanan habere göre, Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı'nın (EASA) Ocak 2020'den bu yana A380 için listelediği 95 uçuşa elverişlilik direktifi arasında sızdıran kaçış kaydırakları, çatlak contalar ve yırtık iniş takımı aksı yer alıyor.

Bu sayı, aynı dönemde Boeing'in büyük uçaklarına yönelik verilen direktif sayısının yaklaşık iki katı.

ALTERNATİFİ YOK

Daha yeni ve yakıt tasarruflu jetlerin arzı az olduğundan, çift katlı A380'e yatırım yapan havayollarının onu uçurmaya devam etmekten başka çaresi yok.

A380, ilk yıllarında, dünya çapında 1500 şirket tarafından üretilen 4 milyon parçasıyla uluslararası iş birliğinin de bir zaferiydi. Şimdi ise, yaşlılığında, uçağın karmaşıklığı, Covid sonrası dönemde havacılık sektörünün parçalanmış tedarik zincirlerini sınıyor.

EASA tarafından yapılan açıklamada, "A380, ölçeği nedeniyle bakımı diğer uçaklara kıyasla daha zorlu olan karmaşık bir uçaktır" uyarısında bulundu.

Kurum, bir uçağı güvenli hale getirmek için gerekli eylemleri zorunlu kılan bu tür direktiflerin "kapsam ve aciliyet açısından büyük ölçüde değişebileceğini" söyledi. EASA, farklı uçaklar için uçuşa elverişlilik direktiflerinin hacminin "karşılaştırma için iyi bir temel olmadığını" söyledi.

MAHSUR KALAN YOLCULAR

Öte yanda, 485 veya daha fazla yolcu taşıma kapasitesine sahip uçaklarda, mekanik arızalardan kaynaklanan gecikmeler maliyetli olabiliyor ve sefer planlamasında bir dizi soruna yol açabiliyor.

Qantas Havayolları'nın Sidney-Londra hattındaki amiral gemisi A380 uçağı, 7 Mayıs'ta Singapur'da yakıt pompası arızası nedeniyle arızalandı. Londra'ya giden sonraki uçuş 24 saatten fazla ertelendi ve yolcular otellerde konakladı.

Bu, Qantas'ın A380'lerini yeniden devreye almasından bu yana Singapur'da QF1 seferini geciktiren en az ikinci yakıt pompası sorunuydu. Daha yakın zamanda, 14 Temmuz'da A380 ile Singapur'dan Sidney'e hareket etmesi gereken Qantas yolcuları, teknik sorunlar nedeniyle günlerce bekletildi. Yolcuları daha erken alma planları, Sidney Havalimanı'nda bir köprünün motorlardan birine çarpması sonucu başka bir A380'in hasar görmesiyle daha da karmaşıklaştı.

British Airways'e ait bir A380, G-XLEB, yakın zamanda Manila'da 100 günden fazla kaldı. Flightradar24'e göre, Haziran ortasında Londra Heathrow Havalimanı'na döndükten sonraki 30 günün sadece yedisinde uçtu. Yine de, IAG SA'ya ait British Airways, gelecek yıldan itibaren A380 kabinlerini elden geçirmek de dahil olmak üzere bir iç mekan yenileme programına başlayacak ve bu da havayolunun uçağı yıllarca uçurmaya devam edeceğini gösteriyor.

A380 kullanan havayolları için büyük kapasiteli alternatifler kıt. Boeing'in yeni 777X'i programın yıllarca gerisinde ve Airbus uzun menzilli A350'leri yeterince hızlı üretemiyor. Bu arada, A380 operatörleri, giderek daha fazla bakıma muhtaç ve işletmesi daha pahalı hale gelecek, üretimi durdurulmuş bir süper jumbo ile baş başa kalıyor. Çevrimiçi havacılık forumlarında, bazı hizmetler, arızalar, iptaller veya gecelik gecikmeler nedeniyle ün kazanıyor .

Airbus yaptığı açıklamada, A380'in "son 12 ayda küresel filoda yüzde 99 oranında yüksek operasyonel güvenilirlikle tarifeli seferlerini sürdürdüğünü" belirtti. Airbus, müşterilerine A380 filolarıyla operasyonlarını optimize edebilmeleri için tam teknik destek sağlamayı taahhüt ediyor ve bu, uçak hizmette kaldığı sürece devam edecek.

BAKIM İÇİN 60 BİN SAATLİK İŞ GÜCÜ

Bu arada, A380'ler dünya çapındaki atölyelerde yer ve insan gücü kaplıyor ve bu da daha geniş ticari filo için onarım tesisi eksikliğini daha da kötüleştiriyor. Uçak tamircisi Lufthansa Technik'e göre, devasa uçağın kapsamlı bir kontrolü 60 bin saatlik iş gücü gerektirebiliyor .

Qantas, bakım için birkaç çift katlı uçağını Almanya'nın Dresden şehrine gönderiyor; British Airways, onarım için uçağını Manila'ya uçuruyor; dünyanın en büyük A380 operatörü Emirates ise uçaklarının bir kısmının bakımını Çin'de yaptırıyor.

Uçaklarda son dönemde yaşanan arızaların bir kısmı, pandemi sırasında havayollarının A380'lerini Kaliforniya çölünde, İspanya'nın merkezinde veya Avustralya kırsalında park etmesi sonucu uzun süre yerde kalmasından kaynaklanıyor.

Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı'nın 16 Mayıs tarihli uçuşa elverişlilik direktifi, acil durum şişme kaçış kaydıraklarının değiştirilmesini emretti. Yapıştırıcı dikişler, muhtemelen depolama sırasında nem ve ısıya maruz kalma nedeniyle yırtılmıştı. EASA, arızanın ölümcül sonuçlara yol açabileceğini belirtti.

EASA, 7 Nisan'da iniş takımlarını kanatlara bağlayan bağlantı parçalarında çatlak sızdırmazlık maddesi bulunmasının ardından A380'lerde inceleme emri verdi. Geçen yıl Nisan ayında yayınlanan bir talimat , 2020'den beri depoda bulunan bir uçakta meydana gelen bir yırtılmanın ardından bazı iniş takımı akslarının değiştirilmesini gerektiriyordu.

AIRBUS ÜRETİMİ DURDURMUŞTU

A380'in geleceği, Covid-19'un 2020'nin başlarında küresel seyahatleri durdurmasıyla zaten belirsizdi. Bir önceki yıl Airbus, satışların beklenenin altında kalması nedeniyle üretimi durdurmuştu .

Covid-19 salgınının azalması ve sınırların yeniden açılmasıyla birlikte A380 aniden yeni bir amaç edindi. Seyahatlerde büyük bir patlama yaşandı ve Singapore Airlines Ltd., Deutsche Lufthansa AG ve Qantas gibi havayolu şirketleri, uçağın rakipsiz taşıma gücünden bir kez daha yararlandı.

British Airways yaptığı açıklamada, A380'i "uzun mesafe filomuzun hayati bir parçası" olarak nitelendirdi ve "Airbus ile yakın çalışmamız sayesinde, güvenilirliğinde her geçen yıl istikrarlı bir iyileşme gördük." ifadelerini kullandı.

Qantas, "uluslararası ağımızın önemli bir parçası olduğunu ve önümüzdeki yıllarda da uçmaya devam edeceğiz" dedi. Tüm Qantas A380'leri son yıllarda planlı büyük bir bakım revizyonundan geçti ve kabin iç mekanlarında önemli iyileştirmeler yapıldı.

Diğer A380 operatörleri ise ayrıntılı bilgi vermekten kaçındı. Asiana Airlines Inc., "uçak operasyonları ve bakımıyla ilgili sorunların şirket dışına açıklanmasının zor olduğunu" belirtti. Korean Air Lines Co. ise "A380 filosunu, tüm düzenleyici gerekliliklere ve üretici yönergelerine sıkı sıkıya bağlı kalarak en yüksek güvenlik standartlarında tuttuğunu" belirtti.

Singapore Airlines, 12 adet A380'inin operasyonlar açısından önemli olduğunu ancak "ayrıntılar hakkında yorum yapamayacağını" söyledi. Şirket, "A380 filomuzun sürekli güvenilirliğini ve hizmet verilebilirliğini sağlamak için Airbus ve tedarikçilerimizle yakın bir şekilde çalışıyoruz" dedi.

Elbette, A380'in hâlâ hayranları var. Bazı A380'leri yedek parça olarak kullanan Emirates, uçağı önümüzdeki on yılın sonuna kadar uçurmayı planlıyor. Havayolunun başkanı Tim Clark, jeti, yolcuları başka hiçbir uçağın yapamayacağı kadar yiyebilen devasa bir elektrikli süpürgeye benzetti.

Güvenilirlik sorunları, neredeyse her zaman ayrıştırıcı olan süper jumbo uçaklar için son gelişme. Yolcular hâlâ A380'in mağara gibi iç mekanlarını ve cüretkâr ölçeğini seviyor. Havayolları, daha uzun pistlerden ekstra büyük hangarlara kadar lojistik ihtiyaçlarının yanı sıra mekanik sorunlarla da boğuşuyor.

Ishka'nın danışmanlık başkanı Eddy Pieniazek, tedarik zinciri kısıtlamalarının tüm büyük uçaklardaki parça, servis ve motor onarımlarının fiyatlarını artırdığını söyledi.

Pieniazek, "A380'in bu büyüklükte ve dört motorlu olması nedeniyle bakım maliyetlerindeki artış daha da belirgin hale geldi" dedi.