Euro'nun patronundan Rusya planına ret

Avrupa Merkez Bankası (ECB), dondurulmuş Rus varlıklarını teminat göstererek Ukrayna'ya 140 milyar Euro'luk kredi sağlanmasını öngören Avrupa Komisyonu planına destek vermeyi reddetti. İngiliz Financial Times gazetesine göre, bu karar, Brüksel'in dev "tazminat kredisi" projesine büyük darbe vurdu.

Komisyonun önerisi, Rusya Merkez Bankası'na ait ve Euroclear'da dondurulmuş yaklaşık 210 milyar Euro'luk varlıkların gelirlerinin teminat olarak kullanılması ve AB ülkelerinin kredi için devlet garantisi vermesini öngörüyordu. Ancak bazı komisyon yetkilileri, üye ülkelerin olası bir acil durumda bu garantileri hızla devreye sokamayabileceğini belirterek piyasada likidite krizi oluşabileceği uyarısında bulundu.

"MÜMKÜN DEĞİL"

Bu çerçevede, Komisyon ECB'ye, Euroclear Bank'a acil durumda "son kredi mercii" olarak destek verip veremeyeceğini sordu. Konuya yakın dört kaynağa göre ECB, bunun mümkün olmadığını iletti. Üç kaynağın aktardığına göre ECB'nin yaptığı iç değerlendirme, önerinin üye devletlerin yükümlülüklerini üstlenmek anlamına geldiğini ve bunun AB antlaşmalarında yasaklanan "parasal finansman" kapsamına girdiğini ortaya koydu. ECB, böylesi bir uygulamanın yüksek enflasyon riski yaratacağını ve merkez bankasının güvenilirliğini zedeleyeceğini belirtti.

ECB tarafından yapılan açıklamada, "Bu tür bir öneri değerlendirilmiyor; çünkü parasal finansmanı yasaklayan AB antlaşmalarına muhtemelen aykırıdır" ifadeleri yer aldı.

Komisyon ise ECB'nin olumsuz tutumu sonrası kredi için gerekli geçici likiditeyi sağlayacak alternatif bir mekanizma üzerinde çalışmaya başladı. Bir komisyon sözcüsü, ekim ayı sonundan bu yana ECB ile yakın temas hâlinde olduklarını belirterek, "Rus Merkez Bankası'na ait varlıkların iade edilmesi gerekebilecek olası durumlara karşı gerekli likiditenin sağlanması, muhtemel bir tazminat kredisinin önemli bir unsurudur. Bu konuda çalışmalar sürüyor" dedi.

Euroclear, konuya ilişkin yorum yapmayı reddetti.

BELÇİKA'DAN SERT İTİRAZ

Euroclear'ın bulunduğu ülke olan Belçika, söz konusu kredi planına en sert karşı çıkanlardan biri. Brüksel yönetimi, Rus varlıklarının gelecekte serbest bırakılması hâlinde Moskova'nın bu varlıkları geri talep edebileceğini; Euroclear'ın ise bu parayı hemen geri ödeyebilecek durumda olmayacağını savunuyor.

Belçika Başbakanı Bart De Wever, planın "temelden hatalı" olduğunu söyleyerek diğer 26 AB ülkesinden "hukuken bağlayıcı, koşulsuz, geri dönülemez, talep hâlinde derhâl geçerli ortak garantiler" istemişti. Bu güvencelerin, 18 Aralık'ta Ukrayna'ya uzun vadeli destek mekanizmasının ele alınacağı liderler zirvesi öncesinde verilmesini talep ediyor.

De Wever, Rus varlıklarının dondurulmasını sağlayan yaptırımların her altı ayda bir oybirliğiyle yenilenmesi gerektiğini ve bazı ülkelerin, özellikle Macaristan'ı, bu sürece karşı çıktığını anımsatarak, yaptırımların bir anda kaldırılması hâlinde Euroclear'ın Rusya'ya ödeme yapmak zorunda kalabileceğini vurguluyor.

Ayrıca Washington yönetiminin Ukrayna ile Rusya arasında barış girişimini hızlandırması ve Trump yönetiminden gelen alternatif varlık kullanımı önerileri, AB içinde belirsizlik ve endişeleri artırmış durumda. Belçika, olası bir ABD–Rusya anlaşmasının da AB yaptırımlarını geçersiz kılabileceğinden kaygı duyuyor.

Komisyonun planına göre Ukrayna, krediyi yalnızca Rusya'nın tazminat ödemeyi kabul etmesi durumunda geri ödemekle yükümlü olacaktı. Ancak ECB'nin tutumu, bu planın hayata geçmesi için yeni formüller bulunmasını zorunlu hâle getiriyor.