Futbolu değiştiren ünlü filozof: Mourinho onun fikrine aşık!
Dünyanın en büyük teknik direktörleri futbolu kaostan düzene dönüştürürken Edgar Morin'in karmaşıklık teorisinden ilham alıyor. Peki, bu teori Guardiola ve Mourinho’nun oyun anlayışını nasıl şekillendirdi?
Futbolun basit bir oyun olduğu söylenir. Ancak Pep Guardiola ve Jose Mourinho gibi oyunun en zeki beyinleri için durum hiç de öyle değildir. Onlar futbolu sadece "güzel oyun" değil, aynı zamanda sonsuz bir "karmaşıklık" olarak görüyorlar.
Bu bakış açısı, 104 yaşındaki Fransız filozof Edgar Morin'in fikirlerinden besleniyor. Morin, karmaşık düşüncenin babası olarak futbolun ötesinde bir etkiye sahip.
Ancak Pep Guardiola ve Jose Mourinho gibi efsanevi antrenörlerin rollerini nasıl algıladıklarında bu etki görülebilir ve Morin'in teorileri modern futbolu şekillendirmeye devam etmektedir.
Sky Sports yazarlarından Adam Bate, ünlü filozof Morin'in futbola etkisiyle ilgili çarpıcı bir yazı kaleme aldı.
ARJANTİN'DEN PORTEKİZ'E MORIN ETKİSİ
Arjantin'de 1978 Dünya Kupası'nı kazanan Cesar Luis Menotti, Boca Juniors'un genç takım antrenörü Mauro Navas'a Morin’in bir kitabını hediye etti. Arjantin'in 2022 Dünya Kupası zaferinde analistlik yapan Matias Manna ise Morin'in fikirleri için “aşık olduğunu” söylüyor.
Portekiz'de ise Morin, Madeira, Lizbon ve Porto'daki antrenörlük okullarında başvuru kaynağı olarak okutuluyor. Mourinho'nun yöntemleri de Morin’inkine benzetiliyor.
Monaco’yu 2017’de şampiyon yapan Leonardo Jardim, filozofla bizzat görüşerek “Morin metodolojimi oluşturmama yardımcı oldu” diyor.
Yardımcısı Nelson Caldeira ise Morin’in etkisini şu sözlerle özetliyor: “Portekizli teknik direktörlerin ortak geçmişi, bu karmaşıklık fikri, Edgar Morin'in fikirlerinden kaynaklanıyor.”
LA MASIA'DAN AFRİKA'YA: KARMAŞIKLIK TEORİSİNİN İZLERİ
Bir başka Portekizli teknik direktör Acacio Santos, Nijerya'nın teknik kadrosunda görev aldıktan sonra Morin’i farklı bir yoldan keşfetti. Santos, “Barcelona'da lisans eğitimimi yaptım. Paco Seirul-lo'nun derslerinde Morin'i tanıdım” diyor.
Seirul-lo, görünüşte La Masia’da bir fitness koçu. Ancak Barcelona üzerindeki etkisi bununla sınırlı değil.
Kendisini kulübün metodolojisinin babası olarak gören Seirul-lo, Morin için şu cümleyi kuruyor: “Edgar Morin, tüm bunların babası.”
"BİRÇOK KOÇ İŞLERİ BASİTLEŞTİRMEYE ÇALIŞIR"
Peki karmaşıklık teorisi neden futbolun en zeki isimleri için bu kadar önemli?
Acacio Santos, geçmişteki Portekizli koçların işleri nasıl basitleştirdiğini şöyle anlatıyor: "Birçok koç işleri basitleştirmeye çalışır.”
Ancak futbol, dört savunma ve dört hücum ilkesine indirgenemeyecek kadar karmaşıktır.
Santos, bu yüzden Barcelona’ya giderek Seirul-lo’nun derslerini takip ettiğini anlatıyor. Orada edindiği farkındalık ise net: Kaos kontrol edilmez, ondan düzen yaratılır ve bu döngü sürekli tekrar eder.
KAOSU KUCAKLAMAK: MORIN'İN ÖĞRETTİKLERİ
California Integral Studies Enstitüsü’nden Prof. Alfonso Montuori, Morin’in karmaşıklık teorisinin soyut gibi görünse de uygulandığında dünyayı farklı görmenize yardımcı olduğunu belirtiyor.
Bu düşünce biçimi sadece futbolda değil, hayatın her alanında indirgemeciliğin ötesine geçmeyi sağlıyor.
Montuori, “Morin için düzensizlik de bir fırsat olabilir. Organizasyon daha akıcı hale gelir. Önemli olan, sabit olmamasıdır. Herhangi bir organizasyon, boşlukta çalışmak yerine, yeniden organize olabilmeli ve çevreyi - bu durumda rakibi - göz önünde bulundurmalıdır.” diyerek futbol ve hayat arasında köprü kuruyor.
"FUTBOL KARMAŞIKTIR"
Barcelona’da Guardiola'nın yardımcısı Juanma Lillo ile görüşen Santos, koçluğun kontrol takıntısıyla yapılamayacağını şu sözlerle öğrendi:
“Bana şöyle dedi: ‘Bizim rolümüzün güzelliği, belirsizliği sağlamak, kaosu sağlamaktır. Ve kaostan düzeni getiririz. Sonra yine kaos. Sonra yine düzen. Sonra yine kaos. Sonra yine düzen...’”
Monaco’da Morin’in fikirlerini uygulayan Caldeira da "Futbolu anlamak basittir ama etkileşimlerin sayısı, derinliği ve analiz seviyesi nedeniyle bu süreç hiç bitmez." diyerek karmaşıklığın futbolu büyülü kıldığını vurguluyor.
"HEPSİ EDGAR MORIN SAYESİNDE"
Sonuçta Guardiola, Mourinho ve onların jenerasyonunu şekillendiren ortak damar karmaşıklığın farkına varmak ve kaosu anlamaktır. Santos’un şu cümlesi her şeyi özetliyor:
“Artık bir reçeteye sahip olmak yerine, düşünmeye başlamam gerekiyor. Futbolda çok fazla bilgi var, dikkate alınması gereken çok şey var. Bu karmaşıklığa alışmak zor. Ama artık kaosla rahat hissediyorum. Hepsi Edgar Morin sayesinde.”