Gelir eşitsizliğinde Avrupa birincisiyiz

DİSK/Genel-İş Araştırma Dairesi (EMAR) tarafından hazırlanan “Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk Raporu” Türkiye’de ekonomik krizin, enflasyonun ve gelir adaletsizliğinin toplum üzerindeki yıkıcı etkilerini gözler önüne serdi.

Rapora göre, Türkiye’de her 10 kişiden 2’si yoksul durumda ve gelir eşitsizliği açısından Avrupa’nın birincisi konumunda.

YOKSULLUK 10 YILDA 12 KAT ARTTI

Raporda, yoksulluk sınırının 2014 yılına kıyasla 12 kat artarak 2024’te 81 bin 742 TL’ye yükseldiği belirtildi. Aynı dönemde en az 17 milyon 821 yurttaşın en temel ihtiyaçlarını dahi karşılayamayacak durumda olduğu tespit edildi. Yoksulluk oranı yüzde 21,2’ye çıktı.

Araştırmaya göre, Türkiye’de her 100 çalışandan 11’i yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Eurostat verilerine göre Türkiye, çalışan yoksulluğunda Avrupa ortalamasının üzerinde. AB genelinde bu oran yüzde 8,2 iken Türkiye’de yüzde 10,7.

TÜİK verilerine dayandırılan rapora göre, 18 yaş altı çocukların yüzde 38,9’u yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunuyor. Kadınlarda bu oran yüzde 31,5 iken erkeklerde yüzde 27,1. DİSK/Genel-İş, yoksulluğun en ağır yükünü kadınlar ve çocukların taşıdığına dikkat çekti.

TÜRKİYE GELİR EŞİTSİZLİĞİNDE AVRUPA BİRİNCİSİ

Eurostat verilerine göre, Türkiye’nin Gini katsayısı 0,461 ile Avrupa ülkeleri arasında en yüksek gelir eşitsizliğine sahip ülke oldu. AB ortalaması 0,344 seviyesinde. Ayrıca, en zengin yüzde 20’lik kesimin geliri, en yoksul yüzde 20’lik kesimin gelirinin 9 katı düzeyine ulaştı.

TÜİK verilerine göre, Türkiye’de her 10 kişiden 6’sı borçlu. Nüfusun yüzde 12,5’i borçlarını ödemekte ciddi zorluk çekiyor. 2024 yılında GSYH içinde sermayenin payı yüzde 42, emekçilerin payı ise yüzde 37 olarak kaydedildi.

POLİTİKA ÖNERİLERİ

DİSK/Genel-İş, gelir adaletsizliğinin azaltılması için şu önerilerde bulundu:

- Krizin faturasını halka değil, sermayeye yükleyen politikalar uygulanmalı.

- Eğitim, sağlık ve barınma gibi kamusal haklar ücretsiz ve nitelikli hale getirilmeli.

- Gelir ve vergi adaleti sağlanmalı; çok kazanan daha fazla vergi ödemeli.

- Asgari ücret, insan onuruna yaraşır düzeye çıkarılmalı.

- Kadınlar ve çocuklar için özel sosyal koruma programları oluşturulmalı.