Hava kirliliği Alzheimer hastalığını hızlandırıyor
Yeni bir araştırmaya göre, ince partikül maddelere maruz kalmak Alzheimer hastalığının ilerlemesini hızlandırarak beyinde toksik protein birikimini artırıyor ve bilişsel gerilemeyi şiddetlendiriyor.
Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi tarafından JAMA Neurology dergisinde yayımlanan araştırma, Alzheimer hastalarının beyin dokularında yapılan incelemelerle çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
Bulgulara göre, yalnızca bir yıl boyunca yüksek seviyede hava kirliliğine maruz kalan bireylerin beyinlerinde Alzheimer’ın karakteristik işaretleri olan amiloid plaklar ve tau yumakları daha yoğun görüldü. Bu kişilerde hafıza kaybı, karar verme zorluğu ve kişisel bakımda güçlük gibi bilişsel ve işlevsel sorunlar daha hızlı gelişti.
HAVA KİRLİLİĞİ HASTALIĞI DAHA DA KÖTÜLEŞTİRİYOR
Araştırmayı yürüten Penn Yaşlanma Enstitüsü Eş Direktörü Edward Lee, “Bu çalışma hava kirliliğinin yalnızca demans riskini artırmadığını, aynı zamanda Alzheimer hastalığını da kötüleştirdiğini gösteriyor” dedi.
Hava kirliliği, çapı 10 mikrometreden küçük partiküllerden oluşuyor. Özellikle 2,5 mikrometre ve daha küçük (PM2.5) boyutundaki parçacıklar akciğerlerden kana karışarak sağlık açısından ciddi riskler yaratıyor. Bu partiküller araç egzozu, fabrika emisyonları, inşaat faaliyetleri veya orman yangını dumanından kaynaklanabiliyor.
BEYİN BANKASINDAN 600’DEN FAZLA ÖRNEK İNCELENDİ
Bilim insanları, Penn Medicine Beyin Bankası’ndaki 600’den fazla otopsi örneğini analiz etti. Uydu verileri ve hava kalitesi ölçümlerinden faydalanarak her bireyin yaşadığı bölgelerdeki PM2.5 yoğunluğu belirlendi. Araştırmada, PM2.5 yoğunluğundaki her 1 mikrogram/metreküp artışın Alzheimer patolojisinin kötüleşme riskini yüzde 19 artırdığı tespit edildi.
BELİRTİLER DAHA HIZLI ORTAYA ÇIKIYOR
Yüksek kirliliğe maruz kalan hastalarda yalnızca beyin dokusunda değil, klinik belirtilerde de ilerleme gözlendi. Bu kişilerde hafıza kaybı, konuşma bozukluğu ve muhakeme yetisinin zayıflaması daha hızlı gelişti.
Edward Lee, ABD’de hava kirliliğinin son yıllarda en düşük seviyelere indiğini ancak sadece bir yıllık yüksek maruziyetin bile Alzheimer riskini artırdığını vurguladı. “Bu bulgu, hava kirliliğini azaltmaya yönelik çevresel adalet çalışmalarının kamu sağlığı için önemini ortaya koyuyor” dedi.