Herkese 2 bin dolarlık çek planı zora girdi

ABD Başkanı Donald Trump, gelecek yıl Amerikalılara 2 bin dolarlık gümrük geliri çekleri göndermeyi planlıyor ancak bu önerinin hayata geçmesi için Kongre’nin onayı şart ve Cumhuriyetçiler arasında bile ciddi bir şüphecilik var.

Wisconsin Senatörü Ron Johnson, devasa bütçe açığını hatırlatarak temkinli yaklaştı ve “Bu yıl yaklaşık 2 trilyon dolarlık bir açıkla karşı karşıyayız. Hangi kaynaktan gelir elde edersek edelim, bunun açıkları azaltmak için kullanılması gerekiyor.” dedi.

CUMHURİYETÇİLER DE SOĞUK BAKIYOR

Business Insider sitesinin haberine göre, Cumhuriyetçi çoğunluk, ulusal borç hızla yükselirken Trump’ın çek önerisine soğuk bakıyor. Bu da, planın uygulanması için gerekli olan Kongre onayını daha da zorlaştırıyor.

Trump’a açıkça karşı çıkmanın riskli olduğu Cumhuriyetçi Parti içinde bile birçok isim, bu öneriden ziyade farklı öncelikleri vurguluyor.

Arizona Temsilcisi Andy Biggs, “Herkesin bir fikri var. Ben genel vergi oranlarını düşürmeyi ve bunu kalıcı hale getirmeyi tercih ederim,” dedi.

Florida Senatörü Rick Scott ise şunları söyledi: “Odak noktam, açıkça 38 trilyon dolarlık ulusal borcu ödemek olur. Ama ne önereceğini görmek lazım.”

TRUMP VAAT EDİYOR, KONGRE HAREKETE GEÇMİYOR

Trump, ikinci başkanlık döneminin ilk yılında zaman zaman Amerikalılara çek gönderme fikrini gündeme getirmişti. Şubat ayında “DOGE temettüleri” adı altında, tasarruflardan finanse edilecek çekleri değerlendirdiğini söylemişti. Yaz aylarında ise benzer bir soru üzerine tarife iadesi fikrine sıcak baktığını belirtmişti.

Son haftalarda bu konuyu daha ciddiyetle ele alan Trump, halka açık konuşmalarında ve Truth Social paylaşımlarında planı 2026 ortasında hayata geçirmek istediğini dile getiriyor. 2 bin dolarlık çek önerisi şu ana kadarki en net formülasyon.

Bu fikir, ağustosta düşük gelirli Amerikalılara tarife iadesi gönderilmesini öngören bir tasarı sunan Missouri Senatörü Josh Hawley’i memnun etmiş durumda: “Bu benim gözde fikrim. Çalışan insanlara yardım etmenin harika bir yolu olduğunu düşünüyorum.”

DESTEKLEYENLER DE VAR

Bazı Cumhuriyetçiler de sert karşı çıkışlarını yumuşatmaya başladı. Şubat ayında DOGE temettüleri sorulduğunda ulusal borcu azaltmayı tercih edeceğini söyleyen Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, bu ay daha ılımlı bir mesaj verdi: “Bence bazı yönlerden mantığı var. Bunu değerlendirmemiz gerekecek.”

“Trilyonlarca dolarlık yeni geliriniz varsa, bunun en iyi kullanımının ne olacağı tartışılır,” diyen Johnson, borcun ödenmesinin uzun vadede ailelere tasarruf sağlayacağını savundu.

Yine de pek çok Cumhuriyetçi tavrını koruyor. Ohio Senatörü Bernie Moreno, temmuzda planın “asla geçmeyeceğini” söylemişti. Bu hafta da görüşünü yineledi: “Bence açık ödenmeli.”

ASIL SORUN: MATEMATİK VE ENFLASYON RİSKİ

Siyasi tartışmaların ötesinde, Trump’ın planı teknik olarak da sorunlu.

Öncelikle, bu miktarda çek dağıtmak için yeterli gümrük geliri yok. Sorumlu Federal Bütçe Komitesi’nin analizine göre programın maliyeti 600 milyar dolar olabilir. Bu, yıllık 300 milyar dolarlık öngörülen gümrük gelirinin iki katı. Üstelik Yüksek Mahkeme’nin Trump’ın tarifelerini engelleme ihtimali de göz ardı edilmiyor.

Bir diğer önemli nokta ise enflasyon riski. Cumhuriyetçiler, Biden yönetimini pandemi döneminde çek dağıtarak enflasyonu tetiklemekle suçlamıştı. Bu nedenle aynı adımı kendilerinin atması parti içinde rahatsızlık yaratabilir.

Libertaryen Cato Enstitüsü’nden Scott Lincicome durumu şöyle özetledi: “Cumhuriyetçiler beş yıldır Biden’ın çek dağıtıp enflasyonu artırdığını söylüyor. Şimdi iktidara geldiklerinde kendileri çek dağıtacak ve belki de enflasyon yaratacaklar?”

Yine de Lincicome, Cumhuriyetçilerin Trump’ın talebini karşılamak için farklı yollar arayabileceğini düşünüyor: Örneğin, “Büyük Güzel Yasa” kapsamında verilecek vergi iadelerini tarife iadesiymiş gibi pazarlamak.

“Bunu belki bir şekilde yeniden paketleyebilirler,” diyen Lincicome, “Büyük bir basın toplantısı yapıp, dev posterlerle sanki gerçekten tarife çeki veriyorlarmış gibi gösterebilirler, gerçekte bunlar sadece vergi kesintisi iadeleri olsa bile” yorumunda bulundu.