İğneden ipliğe zam kapıda

ALİ ÖZTÜRK / NEFES

İktidar her kemer sıkma döneminde faturayı halka kesip “Az daha sabır” diyor, sonra çıkan ilk krizde kavrulan yine vatandaş oluyor.

Son örnek Ekrem İmamoğlu operasyonu oldu. 18 Mart’ta İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun üniversite diploması iptal edildi. 19 Mart’ta İmamoğlu ile 106 kişi gözaltına alındı, piyasalar karıştı. Siyaset sahnesi ve destek mitingleriyle sokaklar ısındı. Piyasalarda ekonomi yönetimine güven sarsılırken dolara talep patladı. Merkez Bankası 4 günde rezervlerden 28 milyar dolar sattı. Borç ve faiz yükü arttı.

ACI REÇETE GELİYOR

İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla 24 Mart’ta piyasalarda kaos yaşandı. Merkez Bankası ve bankalar, yüklü döviz işlemi yaptı. 4 işlem gününde, Hazine’ye 500 milyar TL’yi aşan ek fatura çıktı. Özel sektöre döviz borçları yüzünden 200 milyar liradan fazla ek yük bindi.

Ancak asıl büyük fatura, zam yağmuru ve enflasyon ile vatandaşa çıkacak. 2018’de de aynısı olmuştu. “Verin yetkiyi dolarla faizle nasıl mücadele edilir görün” dediler, ilk krizde (Rahip krizi) fatura halka çıktı. Dolar 4.7 TL’den 7 TL’ye çıktı. Zam yağmuru ve enflasyon, ücretlileri sarstı. Eylül 2021’de bu kez “Faiz inecek, enflasyon düşecek” dediler, 3 ayda piyasalar allak bullak oldu. Kur korumalı mevduat formülü ile doları frenlediler fakat vergiler zenginin faiz garantisine gitti. 3 yıldır yüzde 100’’ü bulan enflasyona katlandık. İmamoğlu operasyonu ile heybedeki turplar saçıldı, büyük bedeli halk ödüyor.

Çalışanın ücreti eriyor

Ekonominin yeni kamburu yüzünden emekli, asgari ücretli ve memurun çilesi devan edecek. Yüzde 21-24 enflasyon hedefi bahane edilerek yüzde 30 artan asgari ücret, yüzde 11.55-15.75 enflasyon farkı uygulanan emekli maaşı ve yüzde 11.55 zamlanan memur maaşı, 2025 sonunda yüzde 35’i bulması beklenen enflasyon daha da eriyecek. Enflasyonla yüzde 35’i bulursa 22 bin 104 TL’lik asgari ücretin alım gücü 15 bin liranın altına, 43 bin 700 TL’lik en düşük memur maaşının alım gücü 30 bin liranın altına gerileyecek.

Faiz yükü artacak

Ekrem İmamoğlu ve ekibine yönelik operasyonun ardından Hazine'nin borçlanma faizleri yaklaşık 4 puan arttı. Borcu borçla kapatan Hazine'nin ek yükü arttı. Toplamda 10 trilyon TL olan Hazine'nin borç yükünün yüzde 55'e yakını döviz ve dövize endeksli borçlar. Kur etkisiyle en az 200 milyar TL ek fatura çıktı. Hazine'ye toplamda çıkacak ek yükün 500 milyar TL'yi geçeceği hesaplanıyor.