İngiliz ekonomisine Brexit darbesi

Brexit’in İngiltere ekonomisine maliyeti, resmi tahminlerin neredeyse iki katı seviyesinde gerçekleşti.

Bloomberg'in haberine göre, aralarında İngiltere Merkez Bankası’ndan (BOE) kıdemli bir ekonomistin de bulunduğu uzmanların hazırladığı yeni bir çalışma, ülkenin 2016’daki Avrupa Birliği’nden ayrılma kararının İngiltere ekonomisine son 10 yılda kişi başı yüzde 6–8 oranında büyüme kaybı yaşattığını ortaya koyuyor. Bu oran, OBR’nin (Bütçe Sorumluluk Ofisi) açıkladığı yüzde 4’lük etkinin oldukça üzerinde.

ABD Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu (NBER) tarafından yayımlanan ve BOE ekonomisti Philip Bunn’ın da ortak yazarları arasında bulunduğu “Brexit’in Ekonomik Etkisi” başlıklı çalışma, Maliye Bakanı Rachel Reeves’in gelecek hafta açıklaması beklenen bütçe öncesinde dikkat çekti. Reeves’in bütçede büyüme tahminlerindeki sert düşüşün bir bölümünü Brexit’e bağlaması bekleniyor.

EKONOMİK DÜŞÜŞ VE MALİ YÜK ARTIYOR

Reeves’in mart ayında sunduğu mali beyannameye kıyasla, OBR’nin verimlilik varsayımında yaptığı kesintinin kamu maliyesinde yaklaşık 20 milyar sterlinlik bir bozulmaya yol açacağı hesaplanıyor. Hükümetin bu farkı vergi artışlarıyla kapatması beklenirken, NBER çalışması Brexit’in 2016’dan bu yana verimliliği tek başına yüzde 3–4 düşürdüğünü ortaya koyuyor. Bunun yanında yatırım, istihdam ve talep üzerinde de ciddi baskı oluştuğu belirtiliyor.

Reeves geçen ay IMF toplantılarında yaptığı açıklamada, “Birleşik Krallık’ın verimlilik sorunu, ülkenin Avrupa Birliği’nden ayrılma biçimi nedeniyle daha da derinleşti” ifadelerini kullanmıştı. BOE Başkanı Andrew Bailey de Brexit’in “öngörülebilir gelecekte” büyümeyi aşağı çekeceğini söylemişti.

KAMUOYU VE SİYASİ DENGELER DEĞİŞİYOR

Brexit’e yönelik kamuoyu desteğinin de zayıfladığı görülüyor. YouGov’un yaz aylarında yaptığı ankette, katılımcıların yüzde 56’sı ülkenin AB’den ayrılmasının yanlış bir karar olduğunu belirtti.

İktidardaki İşçi Partisi, Brexit sonrasında kaybedilen ekonomik çıktının bir kısmını geri kazanmak ve vergi gelirlerini artırmak amacıyla AB ile ilişkileri yeniden düzenlemek istiyor. Reeves’in bütçede 30 milyar sterline kadar vergi artışı açıklaması bekleniyor. Eğer ülkenin GSYH’si Brexit öncesi senaryoya göre yüzde 6 daha yüksek olsaydı, hazine yılda 60 milyar sterlin ek gelirle bu vergilere ihtiyaç duymayacaktı.

Birleşik Krallık, AB Tek Pazar ve Gümrük Birliği’nden Ocak 2021’de ayrılmış, yerine Brexit’in mimarı Nigel Farage’ın egemenlik taleplerinin bir bölümünü karşılayan Serbest Ticaret Anlaşması’nı devreye sokmuştu. Bu süreçte Farage’ın Reform UK Partisi bugün kamuoyu yoklamalarında güçlü bir konuma sahip.

ARAŞTIRMANIN BULGULARI: ETKİ ZAMANLA DERİNLEŞTİ

NBER çalışması, ticarette beklenenden daha düşük görünen etkinin ekonominin geneline yansımayı tam yansıtmadığını vurguluyor. BOE Para Politikası Komitesi üyesi Swati Dhingra, Bristol Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada firmaların yatırım, verimlilik ve faaliyetlerde belirgin bozulmalar bildirdiğine dikkat çekti.

Araştırmada, Brexit etkisinin zaman içinde biriktiği, 2018’de belirginleşmediği ancak belirsizliğin uzaması, ticaret engellerinin artması ve firmaların kaynaklarını üretken olmayan alanlara kaydırmasıyla etkilerin hızlandığı belirtildi. 2021’de GSYH kaybı yüzde 4–6 aralığındayken, 2025’te bu açığın yüzde 6–8 seviyelerine ulaştığı tahmin ediliyor.

Çalışmada ekonomi üzerindeki baskının; artan belirsizlik, zayıflayan yatırım, düşen talep, istihdam kayıpları ve inovasyondaki gerilemeden kaynaklandığı ifade ediliyor.

Uzmanlar, bulguların güvenilirliğini artırmak için hem makroekonomik göstergeleri hem de firma düzeyindeki verileri birlikte değerlendirdi. Bu kapsamda, referandum öncesi ekonomik davranışları Birleşik Krallık’a benzeyen ülkelerin ağırlıklı ortalamasıyla bir model oluşturuldu. Bunun yanında firmalar, AB ile etkileşim seviyelerine göre incelendi. Her iki yaklaşım da birbirini doğrulayan bulgular verdi.