Merkez Bankası'ndan mevduat analizi: 2022 sonrası fark açıldı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) "Ekonomi Notları" çalışmasında, mevduat büyüklüğünün, mevduat faiz oranları üzerinde etki ettiği belirtildi.

Analiz edilen son 10 yıllık dönemde yüksek tutarlı mevduata uygulanan faiz oranlarının düşük tutarlı mevduata uygulanan faiz oranlarından daha yüksek gerçekleştiği bildirildi.

Bankanın internet sitesinde "Ekonomi Notları" bölümünde "Mevduat Büyüklüğüne Göre Faizlerdeki Ayrışmayı Etkileyen Faktörler" konulu bir çalışma yayımlandı.

Çalışmada, bankaların mevduata uyguladıkları faiz oranlarının mevduat büyüklüklerine göre belirgin olarak ayrıştığı ve küçük tutarlı mevduata, büyük tutarlı mevduata göre daha düşük faiz oranı uygulandığı belirtildi.

Çalışmada yüksek ve düşük tutarlı mevduat faiz oranları arasındaki farkın enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para politikasının sıkılaştığı dönemlerde yükseldiği aktarıldı.

2022 SONRASINDA MAKAS AÇILDI

Türk lirasına geçiş hedeflerinin uygulanmakta olduğu 2022 yılı son çeyreği sonrasında ise faiz farklılaşmasının daha da arttığı ortaya kondu.

Buna göre 2022 sonrasında düşük mevduatla (100 bin TL altı) yüksek mevduatlara (1 milyon TL üstü) uygulanan faiz oranları arasındaki makasın daha da açıldığı görüldü.

Çalışmada, "2022 yılı sonrasında enflasyon oranı ile enflasyon beklentilerindeki artış da iki grubun nominal faiz farklarının yükselmesinde etkili olmuştur. Ancak, yüksek ve düşük tutarlı mevduat faiz oranlarının enflasyon beklentilerine göre reelleştirilmiş değerlerinin farkı 2014-2022 yıllarında ortalama 3,3 yüzde puan iken, 2023-2024 yılları arasında bu fark 9,2 yüzde puan ile daha yüksek olmaya devam etmektedir" ifadelerine yer verildi.

FARKLILAŞMANIN NEDENLERİ

Analizde, "Yüksek tutarlı mevduat sahibinin finansal okur yazarlığının daha fazla olması, banka riskliliğini daha iyi izlemesi ve faiz oranları değişimine daha duyarlı olması, bankaların bu müşterilerine daha yüksek faiz vermelerine neden olmaktadır" denildi.

Ayrıca analizde, "Düşük tutarlı mevduatın sigortalanan kısmının daha fazla olması ve bankaların sigortalı mevduata daha az faiz önermesi de faiz farkının oluşmasına yol açan faktörlerden diğeridir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Ayrıca bankaların büyüklüğünün de mevduat büyüklüğüne göre faiz farklılaşmasına etki ettiği belirtildi.