MIT’den çarpıcı araştırma: Depremlerin enerjisinin yüzde 80’i ısıya dönüşüyor
MIT jeologları, laboratuvar ortamında oluşturulan “mini depremler” üzerinde yaptıkları çalışmada, enerjinin büyük kısmının ısıya, çok azının ise sarsıntı ve kaya kırılmasına gittiğini ortaya koydu.
MIT’li araştırmacılar, laboratuvar ortamında kontrollü şekilde tetiklenen “lab depremleri” üzerinde yaptıkları çalışmada, bu olayların enerji dağılımını ilk kez ayrıntılı olarak ölçtü. Bulgulara göre, enerjinin yalnızca yüzde 10’u sarsıntıya, yüzde 1’den azı kaya kırılmasına harcanırken, ortalama yüzde 80’i ısıya dönüşüyor.
Araştırmacılar, bu ısının bazı durumlarda çevredeki malzemeyi eritecek kadar yüksek olduğunu ve kısa süreli sıvılaşmaya yol açtığını gözlemledi.
Çalışma, bir bölgenin geçmişteki deformasyon tarihinin, yani kayaçların daha önce maruz kaldığı tektonik hareketlerin, enerjinin nasıl dağıldığını etkilediğini gösterdi. MIT’den Daniel Ortega-Arroyo, “Kayaçların hafızası, bir depremin ne kadar yıkıcı olabileceğini belirliyor” dedi.
LABORATUVARDA MİKRO DEPREMLER
Araştırma ekibi, granit örnekleri üzerinde mikroskobik ölçekte depremleri simüle etti. Özel sensörler ve manyetik parçacıklar kullanarak, her bir “lab depremi” sırasında oluşan ısı artışını, sarsıntıyı ve kaya kırılmalarını ölçtü.
Sonuçlar, bazı örneklerde sıcaklığın mikro saniyeler içinde 1.200°C’ye ulaştığını ve kayaların yaklaşık 100 mikron kaydığını gösterdi. Bu, saniyede 10 metreye varan kayma hızlarına işaret ediyor.
GERÇEK DEPREMLER İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?
Araştırmacılar, bu bulguların gerçek depremlerde de benzer süreçlerin yaşandığını düşündürdüğünü belirtiyor. Çalışmanın yazarlarından Matej Pec, “Bu deneyler, deprem fiziğini anlamak için bugüne kadarki en kapsamlı yaklaşımlardan birini sunuyor. Bu bilgiler, deprem modellerini geliştirmeye ve afet riskini azaltmaya yardımcı olabilir” dedi.
Çalışma, AGU Advances dergisinde yayımlandı ve ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından desteklendi.