NASA'da büyük kesinti: Bilimi bırak, Mars'a bak
NASA'nın bütçesi yüzde 25 oranında azaltılırken, 1 milyar dolarlık kaynak Mars projelerine aktarılıyor. SLS roketi, Orion kapsülü ve MSR programı gibi birçok büyük proje iptal ediliyor.
Trump yönetimi, NASA’nın bütçesinde yaklaşık 6 milyar dolarlık bir kesintiye gitmeyi planlıyor. Yeni bütçe tasarısına göre, uzay ajansının mevcut kaynakları yeniden yapılandırılarak, 1 milyar dolarlık bir bölüm Mars odaklı projelere ayrılıyor. Bu yönelim, SpaceX ve CEO’su Elon Musk’ın uzun süredir savunduğu Mars’a insanlı yolculuk hedefiyle örtüşüyor.
NASA’nın resmi internet sitesinde yayımlanan bütçe belgesinde, fonlamanın “Çin’i Ay’a geri dönüş yarışında geride bırakmak ve Mars’a ilk insanı göndermek” hedefi doğrultusunda yeniden şekillendirildiği belirtiliyor.
Ancak bu dönüşüm, NASA içinde ciddi tasarruf önlemlerini de beraberinde getiriyor. Kurum, personel yapısında daralmaya gidecek; bilgi teknolojileri, merkez operasyonları, tesis bakımı ve çevre uyumu gibi birçok alanda faaliyetleri azaltacak. Bunun yanı sıra, “ekonomik olmayan” birçok görevin sona erdirileceği ve bilimsel araştırma bütçelerinde önemli kesintiler yapılacağı açıklandı.
BAZI FAALİYETLER SONLANACAK
NASA’nın geçici yöneticisi Janet Petro, kurum çalışanlarına gönderdiği iç yazışmada, %25’lik kesintinin “yönetimin kuruma olan desteğini yansıttığını ve NASA’yı yeni başarılar için konumlandırdığını” ifade etti. Petro, bu yeni dönemin zorlu kararlar gerektireceğini, bazı faaliyetlerin sonlandırılacağını belirtti.
Yeni bütçe kapsamında Ay keşif programları için 7 milyar dolardan fazla kaynak ayrılırken, Mars’a yönelik projelere 1 milyar dolarlık yeni yatırım dikkat çekiyor. Musk’ın yönettiği SpaceX, Mars yolculuğu için geliştirdiği Starship roketiyle bu projelerin önemli bir parçası olmayı sürdürüyor.
Bütçeye göre, NASA’nın ağır fırlatma aracı olan SLS (Space Launch System) roketi, Orion uzay kapsülü ve Gateway gibi büyük ölçekli programlar emekliye ayrılacak. Ayrıca, çevre dostu hava taşımacılığı çalışmaları ve Mars Sample Return (MSR) programı da sonlandırılıyor. MSR, Mars’tan alınacak örneklerin Dünya’ya getirilmesi hedefiyle geliştirilmişti.
Bütçenin onaylanması halinde, NASA'nın uzay bilimi, Dünya bilimi ve destek hizmetleri birimleri en fazla etkilenecek bölümler olacak. Petro, kurum çalışanlarını “baskı altında dahi başarıya ulaşmak” konusunda cesaretlendirerek, NASA’nın bu tür zorluklarla geçmişte de başa çıktığını hatırlattı.
Öte yandan, Trump tarafından NASA’nın başkanlığına aday gösterilen teknoloji girişimcisi Jared Isaacman’ın atanması için sürecin Senato'da tamamlanması bekleniyor. Isaacman’ın adaylığı, geçtiğimiz günlerde Senato Ticaret Komitesi’nden onay aldı.