Nobel ödülleri için geri sayım başladı

ABD Başkanı Donald Trump, daha önce Nobel Barış Ödülü kazanan dört ABD başkanının (Barack Obama-2009, Jimmy Carter-2002, Woodrow Wilson-1919 ve Theodore Roosevelt-1906) arasına katılmayı hedefliyor. Obama gibi göreve başladıktan kısa süre sonra ödül kazanmayı umuyor. Ancak Norveç Nobel Komitesi’nin kararını bu hafta başında, Trump’ın Gazze’de ateşkes ve rehine anlaşması duyurusundan önce aldığı bildiriliyor. Komitenin son anda karar değiştirmesi beklenmiyor.

Gazze anlaşması ödül için geç kaldı

Trump’ın çarşamba günü duyurduğu Gazze anlaşması, uzmanlara göre Nobel değerlendirme takvimi açısından fazla geç geldi. Norveç gazetesi VG’nin haberine göre komite, kararını pazartesi günü verdi ve yıllardır süregelen tartışma süreci nedeniyle son dakika etkilenmesi neredeyse imkânsız. Deneyimli Nobel gözlemcileri, Trump’ın şansının düşük olduğunu belirtiyor. Gerekçe olarak ise onun uluslararası düzeni zayıflatıcı politikalarını ve çok taraflı iş birliğine mesafeli tutumunu gösteriyorlar.

Kimler öne çıkıyor

Komitenin bu yılki tercihini, savaş ve kriz bölgelerinde faaliyet gösteren insani kuruluşlara yöneltmesi bekleniyor. İsimleri öne çıkanlar arasında Sudan’daki Emergency Response Rooms gönüllü ağı, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), UNICEF, Kızılhaç ve Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) bulunuyor. Ayrıca, Gazze’de son bir yılda rekor sayıda gazetecinin öldürülmesi nedeniyle ödülün basın özgürlüğü temasıyla verilmesi de gündemde. Bu durumda ödül, Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) veya Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) gibi kuruluşlara gidebilir.

“Nobel’in ruhuna aykırı”

Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü (PRIO) Başkanı Nina Græger, Trump’ın Dünya Sağlık Örgütü’nden (WHO) ve Paris İklim Anlaşması’ndan çekilmesini, Nobel’in vasiyetindeki barışçıl değerlere aykırı bulduğunu söylüyor. Nobel tarihçisi Asle Sveen ise Trump’ın otoriter liderlere duyduğu sempati nedeniyle ödül şansının azaldığını belirtiyor.

Komite baskılara alışkın

Nobel Barış Ödülü adaylıkları her yıl 31 Ocak’a kadar kabul ediliyor. Beş üyeli komite, adayları bir yıl boyunca gizli oturumlarda değerlendiriyor ve genellikle Ağustos ya da Eylül ayında karar veriyor. Komite Başkanı Joergen Watne Frydnes, Reuters’a yaptığı açıklamada, sürecin dış baskılardan etkilenmediğini belirterek “Tüm siyasetçiler Nobel Barış Ödülü’nü almak ister. Biz ise Nobel’in ideallerine sadık kalarak her zamanki şekilde çalışıyoruz” dedi.