Reuters'tan zirve analizi: Erdoğan-Trump görüşmesinde masada neler var?

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yaklaşık altı yıl sonra Beyaz Saray'ı tekrar ziyaret edecek. İngiliz haber ajansı Reuters'da yer alan bir analizde Ankara'nın görüşmede Washington'ın arzuladığı büyük hacimli silah ve ticaret anlaşmalarını lehine kullanmak istediği belirtildi.

Eski ABD Başkanı Joe Biden'ın, Rusya ile yakın ilişki içinde olması nedeniyle Türkiye'ye mesafeli davrandığını hatırlatan Reuters, "Ankara, Rusya'ya daha sıcak yaklaşan Trump yönetimi ile ilişkilerin daha güçlü olacağını umuyor" diye yazdı.

'İKİSİ DE OTOKRASİYE KAYMAKLA ELEŞTİRİLİYORLAR'

"Kendi ülkelerinde gün geçtikte otokrasiye kaydıkları yönünde eleştiriler alan Erdoğan ve Trump, Trump'ın ilk başkanlık döneminde inişli çıkışlı bir ilişki yürütmüştü" diye analize devam eden Reuters yazıyı şöyle sürdürdü:

"Ancak, ikinci başkanlık döneminde iki liderin, geçmişteki en büyük anlaşmazlıklardan biri olan Suriye konusundaki görüşleri benzer noktaya geldi. Şu anda hem Türkiye hem de ABD Suriye'deki merkezi yönetime destek veriyor."

'TEK SÜRTÜŞME OLABİLİR'

İki liderin, ABD'nin müttefiki İsrail'in Gazze'ye saldırıları konusundaki görüşlerinin ise birbirine taban tabana zıt olduğuna dikkat çeken ajans, "Ankara, İsrail'in Gazze Şeridi'nde soykırım işlediğini ifade ediyor. Bu konu, iki liderin olumlu geçmesi beklenen görüşmede çıkabilecek tek sürtüşme olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Erdoğan'ın salı günü New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'ndaki konuşmasında, "Gazze'de yaşanan barbarlığa karşı sesini yükseltmeyen, tavır almayan herkes bu vahşetin sorumluluğuna ortaktır" dediğini hatırlatan ajans, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun da Fox News'e verdiği demeçleri aktardı.

Rubio Fox News'a yaptığı açıklamada, Erdoğan da dahil olmak üzere dünya liderlerinin "istediklerini söyleyebileceklerini ancak günün sonunda birşey yapılmasını istediklerinde Beyaz Saray'a gelmek istediklerini" ifade etmişti.

TÜRKİYE'NİN F-35'LERİ ALMASINI ENGELLEYEN ABD YAPTIRIMLARI

"ABD ve Türkiye arasındaki ilişkilerde kaydedilen bu olumlu değişim, 2020'de Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füze savunma sistemleri satın alması nedeniyle başlatılan ABD yaptırımlarının aşılabileceği yönündeki umutları canlandırdı" diye analizi sürdüren Reuters, analize şöyle devam etti:

"Yaptırımların aşılması Türkiye'nin yaptırımlar öncesinde hem müşterisi hem de üreticisi olduğu Lockheed Martin F-35 savaş uçaklarını satın almasının yolu açılabilir."

Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler hakkında ajansa değerlendirmede bulunan eski Büyükelçi Timur Söylemez "ABD Kongresi'nin direnmesi beklense de iki tarafta da siyasi irade olması ve diplomatların bilinen tüm sorunları ele alan bir çerçeve çıkarabilmesine izin verilmesi durumunda, Türkiye'nin F-35'leri satın alması için yeşil ışık ulaşılamaz değil" dedi.

Trump toplantı öncesinde yaptığı açıklamada F-35'lere ilişkin görüşmelerin "olumlu sonuçlanmasını" beklediğini söyledi.

'F-35'TEN DAHA PAHALI'

Erdoğan, F-35'ler ve 40 adet F-16 savaş uçağının alımı için devam eden müzakereler de dahil olmak üzere savunma sektörünün görüşmede ele alınacak ana konulardan biri olacağını söylemişti. Ele alınacak diğer konular arasında bölgedeki savaşlar, enerji ve ticaret yer alıyor.

ABD'li bir yetkili, aralarında F-16 savaş uçaklarının da yer aldığı çeşitli askeri ekipmanların satışını sağlayacak müzakerelere zemin hazırlayacak niyet beyanı belgesi taslağının görüşmeler öncesinde hazır edildiğini söyledi.

Türkiye'nin F-16 siparişine bazı modifikasyon ve gelişmiş donanımlar eklediğini ifade eden yetkili, bu nedenle uçakların standart bir F-35'ten daha pahalı olduğunu ifade etti. Yetkili, Türkiye'nin elinde S-400'ler duruyorken F-35'lerin satılamayacağı için taslaktan F-35'lerin çıkarıldığını da belirtti.

Türk yetkililer F-16'ların maliyeti konusundaki sorulara cevap vermediler.

TOPLANTININ GÜNDEMİNDE BOEING ALIMI DA VAR

Reuters analize "NATO'nun ikinci büyük ordusuna sahip olan ve Ortadoğu, Doğu Akdeniz ve Karadeniz'de jeopolitik risklerin arttığını düşünen Türkiye, bu risklere karşı hava kuvvetlerini güçlendirmek istiyor" sözleriyle devam etti.

Ajans, Türkiye'nin F-16 VE F-35'lerin yanı sıra 40 adet Eurofighter Typhoon da satın almak istemesinin ABD'nin bölgedeki müttefikleri İsrail ve Yunanistan'da endişeye yol açtığını da yazdı.

Trump'ın toplantıda, Türk Hava Yolları'nın 200'den fazla yolcu uçağı almak için Boeing ile yürüttüğü müzakereleri de gündeme getirmesinin beklendiği ifade edildi.

Reuters'a bilgi veren ABD'li bir yetkili, müzakerelerde 787 ve 737 uçakların yanı sıra GE tarafından üretilen 10 milyar dolar değerinde uçak motorunun alımının ele alındığını söyledi.