Sabah makineci akşam inşaatçı

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

Gelir erimesi, hayat pahalılığı nedeniyle geçinemeyen ücretli çalışanlar saat 18.00-19.00’da biten mesaiden sonra evi geçindirmek için gece mesaisine başladı. Tekstil makinasının düğmesini kapatan işçi gece de inşaatlarda beton atıyor, taksilerde şoförlük yapıyor, hafta sonu tatilinde garsonluk ya da kuryelik yapanlar var. Çoğu işçi bir iki saatlik dinlenmeden sonra sabah yine mesaisine başlıyor. Kadın çalışanlar ise haftalık izin dahi yapmıyor. Birçok kadın işçi evi geçindirmek için haftalık izin günlerinde ev temizliklerine gidiyor.

GECE GÜNDÜZ MESAİ

Açlık sınırının 28 bin 412 lirayı aştığı ülkede 22 bin 104 TL alan bir asgari ücretlinin ve 16 bin 881 TL maaş alan bir ekmeklinin ay sonunu getirmesi imkânsız hale geldi. Ek iş ya da uzun mesai yapmadan evi döndürmek mümkün değil. Emekliler gece nöbetleri yaparken, çalışanlar da günlük mesai bittikten sonra gece taksilerde direksiyon çürütüyor. Resmi rakamlara göre hazır giyim imalatında çalışan bir işçinin günlük kazancı 1.065 TL, bir inşaat işçisinin günlüğü 1.122 liraya denk gelirken, konaklama sektöründe çalışanların ücreti 1.729 TL, kuryelik yapanların ücreti ise 1.484 liraya denk geliyor. Güvencesiz gidilen hafta sonu ya da gece mesailerinde çalışanlar ortalama 1.500-3.000 TL arasında kazanç elde ediyor.

1 DAKİKA DİNLENMEK YOK

DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu’na göre, 22 bin 104 olan asgari ücret enflasyon karşısında bugün 15-16 bin liralara geriledi. Geçinmek imkansız hale geldi. Çalışanların mevcut gelirleri yetmiyor ve ek iş ya da fazla mesai yapmak zorunda kalıyorlar. Emekçiler mesaiden sonra ikinci işlerde kayıt dışı, güvencesiz ve dinlenmeye ayıracak 1 dakika zamanları olmadan çalışıyorlar.

İşçinin satın alma gücü artırılmalı

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Konfeksiyon Yan Sanayii Meclis Üyesi ve Ece Fermuar’ın Sahibi Osman Sait Günteki çalışanların mutsuz olduğunu belirterek, “Satın alma gücü düştü. Asgari ücret yetmiyor. Erkek işçilerin bir kısmı saat 18.00’e kadar çalışıyor, gece de gidip inşaatlarda beton atıyorlar. Bu nedenle sabah işe uykulu geliyorlar. Bu da verimi düşürüyor. Kadınları işyerine mesaiye gelme yerine hafta sonu tatilinde temizliğe gitmeyi tercih ediyor. Biz 1.000 TL vereceksek temizlikte 3.000 bin TL alıyor. İnsanların tekrar satın alma gücünü artırmak gerekiyor” diye konuştu.

65 yaş üstü mesaide

Emeklilik maaşlarının yetersizliği, bakım yükleri ve artan giderler, yaşlıları ağır ve riskli koşullarda çalışmaya itiyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin 2025 Ekim raporu, yalnızca bir ayda 65 yaş ve üzeri 14 işçinin iş kazalarında öldüğünü gösteriyor. Aynı rapora göre 50-64 yaş arası ise 46 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Emekliler gün geçtikçe zorlaşan geçim şartlarıyla mücadele etmek için çalışıyor ya da iş arıyor. 2025 Eylül ayı itibarıyla 55 ve 65 yaş üstü grupta 186 bin 430 kişi İŞKUR’dan kendilerine iş bulmasını bekliyor. Bu kişilerin 7 bin 705’i 65 yaşın üstünde.