Trump Nobel Barış Ödülü'nü alabilecek mi? Uzmanlar yorumladı

BEYZA TOPÇU / NEFES

Nobel Barış Ödülü'nün bu yılki kazananı cuma günü açıklanacak. İkinci dönemine başladığından beri "yedi savaşı" bitirdiğini idda eden ABD Başkanı Donald Trump bu senenin şanslı ismi olmak istediğini pek çok kez dile getirdi.

Ancak uzmanlar, savaşları bitirme iddialarına ve dünya liderlerinden destek görmesine rağmen Trump'ın ödülü almasının düşük bir ihtimal olduğunu düşünüyor.

ABC News'e konuşan analistler, Norveçli komitenin ödülü alacak kişiyi seçerken "sürdürülebilir barış, uluslararası kardeşliği destekleme ve bu amaçlara sahip kurumlara" odaklandığını söylüyor.

Uzmanlar, Trump'ın uluslararası kurumları önemsiz görmesi ve iklim krizine duyulan endişeye kayıtsız kalmasının bu ödülü almasının önünde bir engel teşkil edebileceğine dikkat çekiyor.

DESTEK TOPLAMAYA ÇALIŞIYOR

Ne var ki Trump ödülden vazgeçecek gibi durmuyor. Kısa süre önce yüzlerce general ve amiralin karşısında bir kez daha Nobel Barış Ödülü'nü gündemine alan Trump "Ödülü alacak mıyım? Kesinlikle hayır. Hiçbir halt yapmamış birine verecekler. Bu ülkemize büyük bir hakaret olacak. Kendim için istemiyorum, ülkem için istiyorum. Almalıyız" demişti.

Bloomberg'in Norveçli kaynaklara dayandırdığı habere göre Trump'ın ekibi, Norveçli yetkililer ve yabancı liderlerle doğrudan temas kurarak ödül için destek toplamaya çalışıyor.

Buna göre Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Avrupalı liderlere Trump'ı aday göstermeleri için lobicilik faaliyetleri yürüttü. Hatta Trump'ın Norveç'in Maliye Bakanı Jens Stoltenberg'i bile bizzat aradığı bildirildi.

Pfizer CEO'su Albert Bourla ise Trump'ın Covid-19 döneminde başlattığı "Warp Speed Operasyonu" girişimini hatırlatarak bunun "Nobel Barış Ödülü'ne" layık bir çaba" olduğunu söyledi.

ZAMANI YAKALAYAMADILAR

Trump, 2018'den bu yana ABD ve dünyadan birçok kişi tarafından Nobel’e aday gösterildi. Ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Pakistan ve Kamboçya liderlerinin Trump'ı aday göstermek için yaptıkları başvurular son başvuru tarihini geçtiği için geçersiz sayıldı.

Geçerli adaylıklardan biri, New York'un Cumhuriyetçi Temsilcisi Claudia Tenney tarafından yapıldı. Tenney, Trump’ın 2020'de İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Sudan ve Fas arasında imzalanan İbrahim Anlaşmalarındaki rolünü gerekçe gösterdi.

Bir başka adaylık başvurusu ise Ukraynalı bir milletvekili tarafından yapıldı, ancak Trump'ın Moskova'yı açıkça kınamaması nedeniyle geri çekildi.

NOBEL KOMİTESİ NE İSTİYOR?

Nobel Komitesi ise biraz önce de bahsettiğimiz gibi "kalıcı ve çok taraflı barış çabalarını" tercih ediyor. Bazı uzmanlar Trump'ın çabalarının "uzun vadeli bir etkisi olmadığını", çünkü çoğunda kavgaların geçici olarak durdurulduğunu, sorunun kökenine inilmediğini ifade ediyor.

Ayrıca Trump'ın iklim değişikliğine karşı küçümseyici tavrı da Nobel'in küresel barış vizyonuyla çelişiyor.

Uzmanlar Trump'ın ödülü bu kadar açık şekilde istemesinin de ters tepebileceğine işaret ediyor. Zira komitenin siyasi baskıya boyun eğmiş gibi görünmek istemeyeceğinin altı çiziliyor.

Ne var ki Bloomberg'e konuşan kaynaklara göre Norveç hükümeti de Trump’a ödül verilmemesi durumunda diplomatik gerilim yaşanmasından edişe duyuyor.

KİMLER ADAY?

Bu yıl barış ödülü için 338 aday olduğu biliniyor ancak liste 50 yıl boyunca gizli kalacak.

Bilinen adaylar arasında ise geçen yıl şüpheli bir şekilde ölen Rus muhalif Aleksey Navalni'nin eşi Yulia Navalnaya, iç savaşın içinde bulunan Sudan'daki insani yardım örgütleri, Netanyahu ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında tutuklama kararı çıkaran Uluslararası Ceza Mahkemesi, NATO, Hong Kong'lu aktivist Chow Hang-Tung ve Kanadalı hukukçu Irwin Cotler bulunuyor.

Bahis sitelerine göre Trump ödülü alabilecekler arasında üçüncü sırada yer alıyor. Favoriler ise Navalnaya ve Sudan’daki yardım kuruluşları.

Kazanan cuma günü Oslo’daki Nobel Enstitüsü’nde saat 12.00’de açıklanacak. Tören 10 Aralık’ta, Alfred Nobel’in ölüm yıldönümünde düzenlenecek.