Üç yıl önce oyunculuk ajansıydı, şimdi milyar dolarlık silah devi

Rusya ile savaş başladığından bu yana Ukrayna'da savunma sanayi sektöründe kritik ilerlemeler yaşanıyor. Bir zamanlar gönüllülerin bodrumlarda hazır parçaları birleştirerek yaptığı dronlar bugün milyar dolarlık bir sektöre dönüştü.

Amerikan gazetesi New York Times'ın haberine göre bu dönüşümün merkezindeyse geçmişte film ajansı olarak faaliyet gösteren, bugün ise Ukrayna ordusunun en büyük dron tedarikçilerinden biri haline gelen Fire Point şirketi var.

FIRE POINT'İN ŞAŞIRTAN KÖKENİ

Ukrayna hükümetinin kayıtlarına göre şirket, savaş başlayana kadar oyuncu seçme ajansı olarak faaliyet gösteriyordu. New York Times'a göre şirketin sahibi Yehor Skalyha, aynı zamanda film çekim mekanlarını belirleyen At Point adlı yapım firmasının da yöneticisi.

Fire Point'in teknoloji müdürü İrina Terekh'in se daha önce dış mekan mobilyaları üreten bir şirketin sahibi olduğu belirtiliyor.

ANLAŞMALARIN DEĞERİ 1 MİLYAR DOLARI BULDU

Ancak bugün Fire Point, yaklaşık 30 gizli tesiste strafor, kontrplak, plastik ve bisikletlerde kullanılan karbon fiber gibi ucuz malzemelerle uzun menzilli dronlar üretiyor.

Şirket yöneticilerine göre geçen yıl Ukrayna Savunma Bakanlığı'yla yapılan sözleşmelerin toplam değeri bir milyar doları buldu.

DRONLARI PETROL ALTYAPISINI HEDEF ALIYOR

Fire Foint'in ürettiği FP-1 dronları, petrol rafinerilerini hedef alarak Rusya'ya ekonomik zarar verme çabalarının ana silahı haline geldi.

Ukraynalı yetkililer, şirketin Flamingo adlı daha büyük ve neredeyse 2900 kilometre menzilli bir dron geliştirdiğini, bu modelin Rusya’nın iç bölgelerini vurabilecek kapasitede olduğunu söylüyor.

Eski CIA Başkanı David Petraeus da Flamingo'yu "savaşın gidişatını değiştirebilecek faktör" olarak nitelemişti.

Ancak şirketin bu hızlı yükselişi, beraberinde yolsuzluk ve ayrıcalık iddialarını da gündeme getirdi.

ZELENSKİ'YLE BAĞLANTILILAR MI?

Ukraynalı Kyiv Independent gazetesinde ağustos ayında çıkan bir haberde Ukrayna Ulusal Yolsuzluk Ajansı'nın Fire Foint ile iş insanı Timur Mindich arasındaki ilişkiyi araştırdığı aktarılmıştı.

Mindich, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin de kurucularından olduğu bir televizyon stüdyosunun ortakları arasında yer alıyor. İddialara göre Mindich, Fire Point'in gizli hissedarı olarak şirketin kârlarından pay alıyor.

Fire Point yetkilileri ise Mindich'in şirkete ortak olmak istediğini ancak hissedarların bunu reddettiğini belirtiyor.

FİYATI DA TARTIŞMA KONUSU

Fire Point'in eleştirildiği bir diğer nokta ise bağlantıları aracılığıyla avantaj sağladıkları yönündeki iddialar. Kamu Yolsuzluk Konseyi, dronların kalitesi ve fiyatının araştırılmasını istedi.

Bir denetim raporuna göre FP-1 dronu için geçen yıl aralık ayında belirlenen birim fiyatı 58 bin dolar. Acank üretim maliyetinin bu meblağın çok daha altında olduğu belirtiliyor.

Normalde bu durumda fiyat pazarlığı yapılması gerekse de Savunma İhale Ajansı'nın bu süreci atladığı ve devletin şirkete yaklaşık 16.7 milyon dolardan fazla ödeme yaptığı belirtiliyor.

Fire Point yetkilileri ise dışarıdan alınan seyir füzelerinin 1 milyon dolardan daha fazla ettiğini ancak 58 bin dolarlık kendi dronlarının o füzelerle aynı işi yaptığını belirterek "Bu fiyatın daha da aşağısına inemeyiz" diyor.

AYRICALIK MI TANINIYOR?

Ukrayna'da savaşın başından bu yana 425 yeni savunma şirketi kuruldu. Uzun menzilli dron üreten firmaların sayısı ise 20'yi geçti. Ancak bazı mühendisler, Fire Point'e haksız ayrıcalık tanındığını savunuyor.

Örneğin dron birliğinin eski komutanı Yuri Kasyanov, kendi tasarımı olan Spear adlo dronun başarılı testlere rağmen reddedildiğini söylüyor.

Kasyanov ayrıca Fire Point'le ilgili yolsuzluk soruşturmasında tanık olarak ifade vermesinin ardından dron birliğinin dağıtıldığını da iddia ediyor.