Uçaklarda türbülans neden daha sık ve şiddetli hale geldi?
Uçaklarda türbülans nedeniyle yaralanma vakaları giderek artarken uzmanlar, türbülansın gelecek yıllarda iki-üç kat artabileceği uyarısında bulunuyor. Peki bu durumun nedeni ne ve korkmaya gerek var mı?
Uçak yolculuklarında türbülans artık daha sık ve daha tehlikeli hale geliyor.
BBC, türbülanslardaki artışın nedenlerine dair ayrıntılı bir analiz yayınladı.
ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu verilerine göre 2009'dan bu yana ABD'de sadece türbülans nedeniyle 200'den fazla ciddi yaralanma vakası yaşandı.
Bu artışta iklim değişikliğinin kilit rol oynadığını vurgulayan uzmanlar, türbülansın önümüzdeki yıllarda iki-üç kat artabileceği konusunda uyarıyor.
Atmosfer bilimcisi Prof. Paul Williams, jet akımlarındaki sıcaklık farklılıklarının arttığını ve bunun hava türbülanslarını daha da yoğunlaştırdığını belirtiyor. Jet akımı üzerindeki rüzgar hızı 400 km/s'yi bulabiliyor. Isınan hava, bu akımları daha değişken ve güçlü hale getiriyor.
Tropikal fırtınalar ve yıldırımların da artışta olduğu vurgulanıyor. 2014’te yayımlanan bir araştırmaya göre, küresel sıcaklıktaki her 1 santigratlık artış, yıldırım olaylarını yüzde 12 oranında artırıyor.
EN RİSKLİ ROTALAR
Uydu verilerine göre, son 40 yılda Kuzey Atlantik üzerindeki şiddetli türbülanslarda yüzde55 artış gözlemlendi.
Aynı artış trendi, Doğu Asya, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika'da da görülüyor.
Türbülans sadece yolcuları değil, havayollarını da etkiliyor. Bir havayolu şirketi için türbülans kaynaklı yıllık maliyetler arasında uçak bakımı, rota değişikliği, yakıt tüketimi ve karbon salımı yer alıyor.
YENİ ÖNLEMLER
Havayolu şirketleri artık türbülansa karşı yeni önlemler alıyor.
Örneğin, Southwest Airlines iniş öncesi hizmeti daha erken durdurarak türbülans kaynaklı yaralanmaları yüzde 20 azaltmayı hedefliyor.
Yeni teknolojiler de geliştiriliyor. Avusturyalı bir girişim olan Turbulence Solutions, küçük uçaklarda türbülansı yüzde 80’e kadar azaltan bir kanat sistemi üzerinde çalışıyor. Ancak uzmanlar gelişmiş teknolojilerin büyük yolcu uçaklarına entegre edilmesinin on yıllar sürebileceğini söylüyor.
KORKMAYA GEREK VAR MI?
Uzmanlar, artan türbülansın yolcu güvenliği açısından genellikle ciddi bir tehdit oluşturmadığını vurguluyor. Uçak kanatları çok esnek tasarlanıyor ve ciddi türbülanslara dayanıklı.
Eski pilot Chris Keane, “Bir Boeing 747’nin kanatları testlerde yaklaşık 25 derece yukarı bükülene kadar kırılmaz" diyerek yolculara güven veriyor.
Ancak artan türbülans, uçak korkusu olan yolcular için psikolojik bir sorun teşkil etmeye devam ediyor.