Yargıtay Başkanı: AYM'nin ihlal kararına tüm kurumlar uymalı

Anayasa Mahkemesi ile Avrupa Birliği-Avrupa Konseyi iş birliğinde yürütülen “Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasının Desteklenmesi Projesi” kapsamında daha önce İstanbul, Gaziantep, Bursa, Trabzon, Erzurum ve İzmir’de düzenlenen bölge toplantılarının yedincisi Diyarbakır’da yapıldı.

"Adli ve İdari Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması" konulu bölge toplantısına, Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı Rıdvan Güleç, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Muhsin Şentürk, Danıştay Başsavcısı Cevdet Erkan, Anayasa Mahkemesi Başkanvekilleri ve üyeleri, Avrupa Konseyi İnsan Hakları, Adalet ve Hukuki İşbirliği Standartlarının Uygulanması Dairesi Başkanı Lilja Gretarsdottir, Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Başkanı William Massolin, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcısı Mustafa Çelenk, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi ve Diyarbakır Bölge İdare Mahkemesi'nin yargı çevresinde bulunan il ve ilçelerde görevli hakim ve Cumhuriyet savcıları katıldı.

Toplantının açılışında konuşan Avrupa Konseyi İnsan Hakları, Adalet ve Hukuki İşbirliği Standartlarının Uygulanması Dairesi Başkanı Lilja Gretarsdottir, bu bölgesel toplantıların üç temel amacı bulunduğunu ifade etti.

"AYM KARARLARI BAĞLAYICI"

Amaçların birincisinin, bölgeye özgü insan hakları ve uygulama sorunlarını tespit etmek, ikincisinin, bu sorunlara işbirliği ve ortak sorumluluk anlayışıyla çözüm üretmek üçüncüsünün ise Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcı niteliğini hem subjektif hem de objektif etkileriyle daha derinlemesine anlamak olduğunu aktaran Gretarsdottir, şunları söyledi:

- Bilindiği üzere, Anayasa Mahkemesi bir karar verdiğinde, bu karar bağlayıcıdır. Bir yandan bu durum, bireysel başvuru sahipleri açısından ihlalin giderilmesini, yani sübjektif etkiyi, diğer yandan ise tüm yargı ve idari makamlar açısından karardan gerekli derslerin çıkarılmasını ve benzer ihlallerin önlenmesini, yani objektif etkiyi, zorunlu kılar.
Bu önleyici işlev son derece önemlidir tekrarlanan her ihlal, adalete duyulan güveni güçlendirme fırsatının kaçırılması anlamına gelir.

"İHLAL KARARLARI HAKKINDA DERS VERİLMELİ"

Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez de açılışta yaptığı konuşmada, bireysel başvuru sonucu verilen ihlal kararlarının gereğinin yerine getirilmesi ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasının, gerçekten çok çok önemli bir husus olduğuna vurgu yaptı.

İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasının, ihlal kararının kendisinden daha önemli olduğuna dikkat çeken Kerkez, "Çünkü ihlalin sonuçlarının giderilmesi mümkün olmazsa ihlal kararının bir anlamda havada kalması ve uygulanmaması söz konusu olur. Anayasa Mahkememiz bireysel başvuru sonucu bir ihlal kararı tespit ettiği zaman, ki bunu çok yakından görüyoruz, hissediyoruz, mahkememiz bu konuda çok özverili çalışıyor, çok emek sarf ediyor, çok özen gösteriyor” dedi.

Anayasa Mahkemesi bir ihlal kararı verdiği zaman tüm kurumların, tüm yargı organlarının buna uyması ve gereğini yerine getirmesi gerektiğine işaret eden Kerkez, şunları söyledi:

- Çünkü kesinlikle şu cümleyi söylemek istiyorum. İhlalin sonuçlarının giderilmesi de vatandaşımızın bir temel hakkıdır. Ve ihlal kararı giderilmeyen vatandaşımızın da temel hakkı yeniden ihlal edilmiş olur ve bu tekrar bir bireysel başvuruya söz konusu olur aslında. Bu nedenle ihlal, bugün ve yarın özellikle ihlal kararlarının sonuçlarının giderilmesi konusunda çok dikkat kesilmenizi istirham ediyorum ben sizlerden.

- Hatta bu konunun gerek Anayasa Mahkememizin ihlal kararları gerek AİHM'in kararları hakkında da hakim yardımcılığı diyelim artık hakim yardımcılığı getirildi, bu bölümde de akademide çok önemli dersler verilmesi ve hakim savcılar arasında mesleki eğitimler düzenlenmesi gerektiği kanaatindeyim. Bu toplu toplantılar da şu anda görev yapan meslektaşlarımız için de çok büyük farkındalık oluşturacaktır. Burada en önemli hususlardan biri de bana göre empatidir. Biz hakkı ihlal edilen veya hakkının ihlal edildiğini iddia eden, söyleyen, bunun için sızlanan vatandaşımızın yerine kendimizi koymayı bilmemiz lazım. Biz aynı durum ile karşılaşırsak, ne yapılmasını istiyorsak onu yapmamız lazım.

"UMARIM AYM İŞSİZ KALIR"

- Öncelikle şunu söyleyeyim. Umarım ki Anayasa Mahkememizin hak ihlali nedeniyle baktığı bireysel başvuru dosyalarında inşallah bir gün işsiz kalır. Yani inşallah ülkemizde bireysel başvuruya konu olacak hak ihlali hiçbir zaman olmasın.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya da 13 yılda 702 bin başvur yapıldığını bunlardan 600 bin 14'ünün karara bağlandığını söyledi.

AYM'nin bireysel başvuru incelemelerinde bir süper temyiz mercii olarak görev yapmadığını vurgulayan Özkaya "Önüne gelen başvurularda anayasadan kaynaklanan bir yetkiyle anayasal bir görevin yerine getirilmesi bağlamında, yalnızca, bir hakkın anayasal anlamda ihlal edilip edilmediğine baktığı sonucu ortaya çıkıyor. Dolayısıyla buradan da hem bireysel başvurunun bir temyiz yolu olduğu algısının gerçeğe uygun düşmediği hem de Anayasa Mahkemesi ile diğer yüksek mahkemelerimiz olan Yargıtay ve Danıştay arasındaki bireysel başvuruya ilişkin ilişkinin, hiyerarşik bir yönü bulunmayan, anayasal iş bölümüne dayalı bir ilişki olduğu sonucu ortaya çıkıyor" dedi.

"REFAH, ADALETLE MÜMKÜN"

Özkaya, “Toplumun refahı, güvenliği ve iç barışı ancak adaletle mümkündür. Adaletli bir düzen, bireyler arasındaki güveni pekiştirir, toplumsal bağları kuvvetlendirir ve devletin meşruiyetini sağlam temellere oturtur. Adaletin zedelendiği yerde toplumsal barışın, güvenin ve refahın da yara alacağı açıktır” diye konuştu.