Astronotlar açıkladı: Dünya dışında insan yaşamı mümkün mü?
Milyarderler Ay ve Mars'ta yaşamak için tüm teknolojiye sahip olduğumuzu düşünüyor. Oysa uzayda yaşamanın en zor kısmı insan vücudunu Dünya dışı koşullara adapte edebilmek. Astronotlar ve mühendisler, uzayda yaşamın zorluklarını anlattı.
BUGÜNE KADAR SADECE 757 KİŞİ UZAYA ÇIKTI
Bu kişilerden hiçbiri 14 aydan uzun süre uzayda yaşamadı. Bu yüzden uzayda yaşamanın uzun vadedeki etkileri hakkında kesin bir bilgi yok. Şimdiye kadar uzayda uzun süre kalmanın kas ve kemik kaybına, düşük tansiyona ve görme bozukluklarına neden olduğunu gösteriyor.
Sağlık sorunlarından bazıları dönüşte düzeliyor ama uzay radyasyonunun kansere, katarakta ve merkezi sinir sistemi hasarına yol açma riski kalıcı olabiliyor.
371 gün uzayda kaldıktan sonra Dünya'ya dönen NASA astronotu Frank Rubio'nun yüzünün şişip bacaklarının incelmesi durumunun normale dönmesinin altı ay sürdüğü belirtiliyor.
YAŞANABİLİR YALNIZCA ÜÇ YER VAR
Alçak dünya yörüngesindeki "LEO" yakın ve pratik olsa da 9 bin tonun üzerinde uzay çöpüyle çevrili ve bir asteroitle çarpışma riski çok yüksek. Ay yakın olsa da atmosfer yok, solunabilir hava yok, radyasyondan doğal olarak korunma yok, geceleri de Dünya'daki iki haftaya denk geliyor ve ayazı çok ağır. Mars'ın atmosferi Ay'a göre daha kalın olsa da yine solunabilir hava yok, toprak toksik ve toz fırtınaları da tehlikeli.
Astrofizikçi Mike Shara, Business Insider'a verdiği demeçte "Dünya’yı benzersiz kılan, atmosferinde serbest oksijen olması. Başka yerde nefes almak neredeyse anında ölmek demek" diyor.
Güneş Sistemi dışındaki Dünya benzeri gezegenler ise çok uzak. Dış Güneş Sistemi'ne ulaşmamız en iyi ihtimalle on yıllar, en yakın yıldıza ulaşmamız ise binlerce yıl sürer.
BARINACAK YER İNŞA ETME SORUNU
Bu koşullar nedeniyle dünya dışında yaşamak için koruyucu yapılar inşa etmek zorunluluk haline geliyor. NASA ve Blue Origin'in bu konuyla ilgili olarak Ay toprağından oksijen çıkarmak ve 3D baskı ile yapı inşa etme planı var. SpaceX de Mars atmosferinden metan yakıt üretmeyi hedefliyor. Ancak bu planlar büyük ölçekte hayata geçirilemedi.
KENDİ DÜNYAMIZI YAPMAK
Amazon'un kurucusu Jeff Bezos ve bazı uzmanlar Ay ve Mars'a odaklanmak yerine O'Neill silindiri gibi dönen, yapay yerçekimine sahip dev habitatlar kurabileceğimizi söylüyor. Ancak bu, tarihin en büyük ve en pahalı inşaat projelerinden biri olur ve yüzyıllar sürebilir.
RADYASYON TEHLİKESİ
Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki astronotlar Dünya'dan 100 kat fazla radyasyona maruz kalıyor. Mars'a 3 buçuk yıl sürecek bir yolculuğa çıkan kişinin 16 bin 500 röntgen çektirmiş kadar radyasyona maruz kalacağı tahmin ediliyor. Bu da kanser ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Ayrıca büyük bir güneş patlaması saatler içinde tüm mürettebatın ölümüne neden olabilir. Bunun için uzmanlar Ay ve Mars'ta yeraltında yaşayarak toprağı doğal kalkan olarak kullanabileceğimizi düşünüyor.
YA GIDA SORUNU?
Uluslararası Uzay İstasyonu'nda LED ışıklarla bitki yetiştiriliyor ancak bu yeterli olmuyor. Astronotların ana besin maddeleri Dünya'dan gönderiliyor. Ay ve Mars toprağı tarıma uygun değil, Mars'ın toprağı toksik bileşenlerle kaplı. Marslı'da Matt Damon'ın yaptığı gibi kolayca patates yetiştirmeniz zor. Toprağı kullanılabilir hale getirmek için de suyla yıkamak, yüksek sıcaklıkta fırınlama yapmak ve özel bakterilerle toksinleri parçalamak gerekiyor.
112'Yİ ARAYAYIM DA GELSİN DİYEMEZSİNİZ
Uzayda kan damar içinde dolaşmak yerine damlalar halinde yüzer. Havayla verilen anestezikler de kabin havasına karışarak tüm mürettebatı etkileyebilir. Yerçekimi olmadan vücuda giren anestezinin akışı bile farklı olabilir. Mars'tan yollayacağınız bir acil yardım sinyali Dünya'ya ancak 20 dakikada ulaşır. Uzay cerrahisi üzerinde çok az araştırma yapılmış bir konu. Deneyler genelde kısa süreli sıfır yerçekimi simülasyonlarıyla domuzlar üzerinde yapıldı.
BAŞARISIZ DENEMELER
Aslında 1990'larda Arizona'daki Biosphere 2'de insanın kendi kendine yeten bir balonun içinde yaşayıp yaşayamayacağı test edildi. Güneş, yerçekimi ve oksijen desteği olmasına rağmen başarısız olundu. Balonun içinde oksijen düştü, karbondioksit yükseldi, mikroplar hızla çoğaldı, mahsul alınamadı, ekip ikiye bölündü. İki yıl zor bir şekilde tamamlandı. HI-SEAS ve CHAPEA gibi sonraki NASA deneyleri daha iyi sonuçlar verse de sorunlar çıkması hâlâ olası.
UZAYDA KİMSE ÜREMEDİ
Uzayda henüz hiç üreyen biri olmadı. Hayvan deneyleri ise sınırlı, memeli gebeliği uzayda başarıyla tamamlanamadı. Yüksek radyasyon fetüs için büyük risk taşıyor ve bunun da etik açıdan yarattığı birtakım sorunlar var.
UZAY TURİZMİYLE KALICI YAŞAM FARKLI
Katy Perry ve William Shatner gibi ünlü ve zengin isimler kısa süre alçak yörüngeye çıksa da bunlar uzun soluklu olmadı, ancak birkaç dakika sürdü. Dolayısıyla bu yolculukları yeni bir medeniyet kurmakla kıyaslamak mümkün değil.