Fransa, Almanya ve İngiltere’den oluşan E3 ülkeleri, İran'a nükleer taahhütlerine uymadığı gerekçesiyle Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, İngiltere Dışişleri Bakanı Yvette Cooper ve Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, yaptıkları ortak açıklamada, 28 Ağustos'ta başlatılan ve herhangi bir anlaşmaya varılmadığı takdirde bir ay içinde İran'a BM yaptırımlarının yeniden uygulanmasına imkan tanıyan "snapback" sürecinin tamamlandığını ve bugün itibarıyla yaptırımların devreye alındığını duyurdu.
Açıklamada, E3 ülkelerinin İran'ın asla nükleer silah edinmemesi veya geliştirmemesi yönündeki ortak hedefi paylaşmayı sürdürdüğü vurgulandı.
BM Güvenlik Konseyinin (BMGK) 2231 sayılı kararında öngörülen "snapback" sürecinin tamamlanmasının ardından Konseyin 1969, 1737, 1747, 1803 1835, 1929 sayılı kararlarının yürürlüğe girmesini memnuniyetle karşıladıklarını bildiren E3 ülkeleri, İran ve taraf devletlere bu kararlara uyma çağrısı yaptı.
Açıklamada, "İran'ın (nükleer) taahhütlerini defalarca ihlal etmesi göz önüne alındığında E3 ülkelerinin snapback prosedürünü başlatmaktan başka seçeneği kalmamış ve bu prosedür sonunda söz konusu kararlar yeniden yürürlüğe girmiştir" ifadesine yer verildi.
SNAPBACK SÜRECİNDE NE OLDU?
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD'nin tek taraflı çekilmesinin ardından uygulanmayan 2015'teki nükleer anlaşmada yer verilen ve "snapback" olarak adlandırılan, İran'a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanı tanıyan mekanizmayı 28 Ağustos'ta işletme kararı almıştı.
"Snapback" süreci, yeni karara yol açacak son dakika anlaşması olmadığı ya da son tarih uzatılmadığı takdirde 28 Eylül gece yarısı sona erecek ve İran'a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girecekti.
Son olarak dün BM Güvenlik Konseyinde sürecin uzatılmasını öngören karar tasarısı kabul edilmemişti.
İran ile BMGK’nin 5 daimi üyesi (ABD, Rusya, Çin, Fransa, İngiltere) ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015’te nükleer anlaşma olarak adlandırılan Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) imzalanmıştı. Anlaşma kapsamında İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlandırmayı ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile tam işbirliği yapmayı kabul etmişti.
Buna karşılık, İran’a nükleer programı nedeniyle uygulanan BM ve Avrupa Birliği yaptırımları, 16 Ocak 2016'da anlaşmanın BMGK onayıyla yürürlüğe girmesiyle kaldırıldı ancak İran'ın sözleşmeye uymaması halinde tüm yaptırımları yeniden uygulamaya izin veren madde yani snapback mekanizması, anlaşmaya eklenmişti.
