En acı verici 5 idam yöntemi

Türkiye'de idam cezası yok ancak ABD'de bu ceza türü uygulanmaya devam ediyor. Hatta geçen yıl dokuz eyalette 25 kişi cinayet gibi suçlardan dolayı infaz edildi. İdam cezasının infazı farklı şekillerde olabiliyor. Bazı yöntemler diğerlerinden çok daha acı verici ve işkencevari olabiliyor.

ABD'de en çok uygulanan yöntem ise mahkumun anında ölümüne neden olacak kimyasalların bir karışımının aşırı dozda enjekte edilmesi. Ancak bu yöntemin kimi zaman işe yaramaması nedeniyle ABD yeniden çok daha eski yöntemlere başvurmaya başladı. İngiliz gazetesi Dailymail idam edilmenin en acı verici şekillerini uzmanlara sordu...

KURŞUNA DİZME

Geçen ay Güney Carolina'da Brag Sigmon adında bir adam kolsuz sandalyeye bağlandı. Göğsüne ortasında kırmızı nokta olan beyaz bir hedef tahtası kondu. Gardiyanlar çenesi ve alnına bağladıkları kayışlar sayesinde Sigmon'un kafasının hareket etmesini engelledi. Başına da siyah bir başlık geçirdiler. Sonra da altı metre uzaktan üç memur tüfeklerini kaldırarak Sigmon'un göğsüne kurşun sıktı. Üç dakika sonra Sigmon ölmüştü. 67 yaşındaki adam Amerika'da 15 yıl sonra kurşuna dizilerek infaz edilen ilk kişi oldu.

ABD'de kurşuna dizme yöntemi 1608'e kadar gidiyor. Bugüne kadar yaklaşık 142 kişi bu yöntemle öldürüldü. Yöntem her ne kadar barbarca görünse de bazı uzmanlar kurşuna dizmenin en hızlı ölüm şekli olabileceğini söylüyor. Teksas'ta acil doktoru James Williams, The Marshall Project'e verdiği demeçte "Kan basıncının anında düşmesi, beyin sapına yeterince kan gitmediği anlamına gelir. Bu da ani bilinç kaybına yol açar" diyor.

Ancak Güney Carolina'daki bir mahkeme 2022'de kurşuna dizme yönteminin "işkence" olarak kabul edilebileceğine çünkü bu şekilde mahkumun kalbinin ve çevresindeki kemik ve dokunun zarar görebileceğine hükmetti. Ayrıca uzmanlar da bilinci kaybedene kadar mahkumun çok acı çekeceğine dikkat çekti. Kurşuna dizme yöntemi Idaho, Mississippi, Oklahoma, Güney Carolina ve Utah'da uygulanıyor.

NİTROJEN GAZI

Birleşmiş Milletler bu yöntemi doğrudan "işkence" olarak kabul ediyor. Bu yöntemde mahkuma ölümüne neden olacak miktarda nitrojen gazı verilmesi söz konusu. Mahkumlar sedyeye bağlanıyor dolayısıyla uzuvlarını hareket ettiremiyorlar. Sonrasında bir maske takılıyor ve saf nitrojen solumaya zorlanıyorlar.

Azot doğal olarak oluşan bir gaz olmasına ve soluduğumuz havanın dörtte üçünden fazlasını oluşturmasına rağmen, yüksek dozlarda solunması boğulmaya sebep olabiliyor. Alabama, Oklahoma, Mississippi ve Louisiana'da nitrojen gazı verilmesi yasal olsa da bu yöntemde mahkumun bilincini kaybetmesi ve çoklu organ yetmezliği yaşaması beş ila 15 dakika sürüyor. Bu da mahkumların aşırı acı hissetmesine neden oluyor. Bazıları bu yöntemi bitkisel hayata geçmek ya da kendi kusmuğunda boğulmak olarak niteliyor.

Bazıları da standart maskelerin hava geçirmez olabileceğinden dert yanarak maskeden içeri oksijen girebileceğini ve bu da ölüm sürecini uzatabileceğini söylüyor. Ayrıca bunun sonucunda mahkum felç geçirebilir de.

Geçen yıl Alabama'da Kenneth Smith adında bir mahkum nitrojen gazıyla infaz edilen ilk Amerikalı oldu. 58 yaşındaki mahkumun ölmesi 22 dakika sürdü. Bu süreçte mahkum sedyede spazmlar geçirerek maskesinin içine kustu. O zamandan beri dört mahkum daha nitrojen gazıyla infaz edilmeyi tercih etti.

ZEHİRLİ İĞNE

ABD'de en yaygın idam şekli zehirli iğne: 1970'lerden beri bu yöntemle 1377 mahkum idam edildi. Yöntem ilk olarak 1977'de geliştirilmiş olsa da ilk kez kullanılması beş yıl sonra Teksas'taki Charles Brooks adındaki bir mahkumla mümkün oldu. Şimdi 27 eyaletin tamamı bu yöntemi kullanıyor.

Bu yöntemde mahkum sedyeye yatırılıyor ve kalp monitörleri yerleştiriliyor. Sonrasında da iki iğne hazırlanıyor ve bunlar mahkumun damarına zerk ediliyor. Mahkumlara genelde üç kimyasalın karışımı veriliyor. Bunlar bilinçlerini kaybetmeleri için midazolam, hareket etmelerini önlemek için paralitik ve kalp atışlarını durdurmak için potasyumlu çözeltiler.

Emory Üniversitesi'nde profesörlük de yapan anestezi uzmanı Dr. Joel Zivot, CNN International'a verdiği demeçte 500 miligram anestetiğin akciğer ödemini tetiklemeye yeteceğini söyledi. Ancak mahkum bilincini tam olarak kaybedemezse akciğer ödemi boğuluyormuş gibi hissetmelerine neden olabilir.

Bazı uzmanlar karışımda paralitik olmasının mahkumun bilincini tam olarak kaybetmemişse kendisini ifade etmesine engel olduğuna dikkat çekiyor. Columbia Üniversitesi'nde anestezi uzmanı Dr. Mark Health de Kentucky'nin idam protokolüne karşı dava açarak bazı mahkumların süreç boyunca ağladığını söyledi. Ayrıca infaz normalde beş dakika sürmesi gerekirken işlerin yolunda gitmediği senaryoda iki saat sürebiliyor.

DARAĞACI

1980'lere kadar ABD'de en yaygın idam yöntemi darağacıydı. Özellikle de Vahşi Batı'da... Ancak 2025'te bu yöntem yalnızca Washington eyaletinde yasal olarak uygulanıyor. Ayrıca uygulanabilmesi için de zehirli iğnenin uygulanamaması ya da yasalara aykırı olarak kabul edilmesi gerekiyor.

Darağacında infaz edilen son kişi 1996'da Delaware'de Gilbert ve Clara Lambertson çiftinin ölümünden hüküm giymiş olan Billy Bailey olmuştu. Darağacı anında ölüm anlamına gelse de en ufak bir hata bile süreci işkence haline getirebiliyor. Örneğin ip kısaysa mahkum boğularak ölebiliyor ki bu da 15 dakika boyunca uğraş vermesi anlamına geliyor.

ELEKTRİKLİ SANDALYE

ABD'de darağacının daha az kullanılmaya başladığı dönemde elektrikli sandalye onun yerini aldı. 1881'de Dr. Albert Southwick adında bir diş doktoru, yaşlı sarhoş bir adamın elektrik jeneratörüne dokunduktan sonra "acısız" bir şekilde öldüğünü gördükten sonra mahkumların da elektroşok kullanılarak öldürülmesini önerdi. Sekiz yıl sonra New York'ta böyle bir yasa kabul edildi ve Auburn Hapishanesi'nde elektrikçi olan Edward David, dünyanın ilk elektrikli sandalyesini yaptı.

6 Ağustos 1890'daysa 30 yaşındaki William Kemmler bu şekilde öldürülen ilk Amerikalı oldu. İnfazından bir yıl önce Kemmler eşi Matilda Tillie Ziegler'i öldürmekten hüküm giymişti. Ancak sürecin acısız olmaktan uzak olduğu çok geçmeden anlaşıldı. Cihaz durmadan önce 17 saniye boyunca 700 volt elektrik vermişti. Şahitler yanık kıyafet ve çürük et kokusu aldıklarını söylese de Kemmler ölmemişti.

Normalde 50 voltun üstündeki elektrik akımı ölümcül sayılıyor. Kemmler'e bir defa daha, bu kez iki dakika boyunca 1030 volt elektrik verildi ve bu şekilde öldü. 1890'dan bu yana Amerika'da 4374 mahkum elektrikli sandalyeyle infaz edildi. Bu yöntemi kullanan tek ülke de ABD. Yöntem dokuz eyalette yasal olsa da en son 2020 yılında Tennessee'de kullanıldı.