Moğolistan’daki Gobi Çölü’nde bir kayalığın içinden çıkan fosil, bilim insanlarının bugüne kadar en az anladığı dinozor gruplarından biri olan pachycephalosaur’lara ışık tuttu. Araştırmacılar, bu fosilin daha önce bilinmeyen bir türe ait olduğunu ve Zavacephale rinpoche adını verdiklerini açıkladı.
108 MİLYON YILLIK TARİH
Yaklaşık 108 milyon yıl öncesine, Kretase Dönemi’ne tarihlenen bu fosil, pachycephalosaur grubunun bilinen en eski örneği olma özelliğini taşıyor. Ayrıca şimdiye kadar bulunanlar arasında en eksiksiz olanı. Önceki keşiflerde genellikle sadece kafatası parçaları bulunurken, Zavacephale neredeyse tam bir iskeletle gün yüzüne çıktı.
GENÇ VE TAMAMLANMIŞ BİR KUBBE
Keşfedilen fosilin en az iki yaşında bir dinozora ait olduğu ve henüz tam büyümediği belirlendi. Buna rağmen, kafatasındaki kalın kemik kubbenin oldukça gelişmiş olduğu görüldü. İlginç bir detay ise bu kubbenin, daha sonraki pachycephalosaur türlerinden farklı olarak tek bir kemikten oluşması.
Bilim insanları, bu kubbelerin savunma ya da ısı düzenleme için değil, sosyal ve çiftleşme davranışlarında gösteriş amacıyla kullanıldığını düşünüyor. Bazı teoriler, bu dinozorların tıpkı yaban koyunları gibi kafa kafaya çarpıştığını öne sürüyor.
YAŞ TESPİTİ VE BESLENME İPUÇLARI
Araştırmacılar, dinozorun yaşını kemiklerdeki büyüme halkalarını inceleyerek belirledi. Ayrıca fosilde bulunan mide taşları (gastrolitler), Zavacephale’nin bitkilerle beslendiğini doğruladı.
Zavacephale’nin yaşadığı dönem, göllerle çevrili vadilerden oluşan bir ekosisteme sahipti. Yetişkin bireylerin boyunun 2 metreden kısa olduğu tahmin ediliyor. Karşılaştırma için, daha sonraki Pachycephalosaurus türleri 4,3 metreye kadar ulaşabiliyordu.
“Zavacephale” ismi, Tibetçe “köken” ve Latince “baş” kelimelerinden türetildi. Bu isim, türün bilinen en eski kubbeli kafataslı dinozor olmasına atıfta bulunuyor.
