ABD Başkanı Donald Trump’ın ilaç politikası, Avrupa sağlık sistemleri üzerinde baskı oluşturuyor. Trump yönetimi, ilaç üreticilerinden Amerikan hastaları için fiyatları düşürmelerini isterken, bu farkın Avrupa'da yapılacak zamlarla telafi edilmesini talep ediyor.
Financial Times'ta yer alan habere göre Trump’ın talimatıyla başlatılan müzakerelerde küresel ilaç şirketleriyle Beyaz Saray arasında fiyat indirimleri görüşülüyor. Ancak uzmanlar, bu girişimin Avrupa’da ilaç fiyatlarının artmasına ya da yeni ilaçların bazı ülkelere hiç gelmemesine yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
“EN ÇOK KAYRILAN ULUS” POLİTİKASIYLA BASKI ARTIRILIYOR
Trump’ın Mayıs ayında yayınladığı kararnameyle açıklanan politika, ilaç üreticilerinin ABD’de uyguladıkları fiyatları, kişi başı GSYİH’si ABD’nin yüzde 60’ı kadar olan ülkelerdeki en düşük seviyeye çekmesini öngörüyor. Bu da ilaç şirketlerini, Avrupa gibi ucuz fiyatla satış yapılan pazarlarda zam yapmaya zorluyor.
İngiltere’de bu durum, Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) ile süren fiyat anlaşması görüşmelerinde doğrudan hissediliyor. İlaç şirketleri, Trump’ın politikasını gerekçe göstererek İngiliz sağlık sisteminden daha yüksek ücret talep ediyor. Kaynaklara göre, şirketler NHS’te düşük fiyata razı olmaları durumunda, ABD yönetiminin bu fiyatı emsal göstererek kendi pazarlarında da indirim isteyeceğinden endişeli.
AVRUPA ÜLKELERİ ZAMLARA DİRENİYOR, İLAÇ GELMEME RİSKİ VAR
Avrupa ülkeleri, bütçe kısıtlamaları ve uzun süreli sözleşmeler nedeniyle yüksek fiyatlara direniyor. Ancak bu direniş, bazı ilaçların Avrupa pazarına geç veya hiç girmemesi riskini doğuruyor. Trump daha önce Avrupa’yı “bedavacı” olmakla suçlamış, ucuz ilaçların ABD’nin pahalı sistemi sayesinde mümkün olduğunu savunmuştu.
Forefront Advisors’tan siyasi risk analisti Dustin Benton’a göre, bu politika “Avrupalılar daha fazla öderse, Amerikalılar daha az öder” varsayımıyla yürüyor. PwC’den Philip Sclafani ise hedefin fiyatların ABD’de düşmesi, Avrupa’da ise yükselmesi olduğunu belirtiyor.
TİCARET ANLAŞMALARI ÜZERİNDEN DOLAYLI BASKI
Trump yönetimi, ilaç fiyatlarını ticaret anlaşmaları üzerinden de baskı aracı olarak kullanıyor. İngiltere ile müzakerelerde Londra, ilaç şirketlerinin faaliyet ortamını iyileştirme sözü verirken, Avrupa Birliği cephesi bu konuda daha temkinli; çünkü ilaç fiyatlandırması üye ülkelerin yetki alanında kalıyor.
İngiltere Sağlık Bakanlığı, “İlaç maliyetlerini yönetmede etkili mekanizmalarımız var” açıklamasını yaptı. Danimarka “serbest fiyatlandırma” uygulamasına devam edeceğini bildirirken, Almanya fiyat belirlemede ilacın fayda analizinin belirleyici olduğunu vurguladı. Çekya Sağlık Bakan Yardımcısı Jakub Dvořáček ise ABD’nin AB genelinde referans fiyatlama sistemini dayatmak istediğini ama bunun göründüğü kadar kolay olmadığını ifade etti.
İLAÇ SEKTÖRÜNDE ORTAK BİR ŞİKÂYET: AVRUPA AZ ÖDÜYOR
İlaç sektörü uzun süredir Avrupa’daki düşük fiyatlardan şikayetçiydi. İngiliz İlaç Endüstrisi Derneği CEO’su Richard Torbett, Trump’ın politikasının bu görüşü doğruladığını belirtti: “İngiltere, ilaç için bu kadar az ödeme yaparsa yatırım kaçırır.”
Ancak uzmanlar uyarıyor: ABD ilaç harcamalarını azaltmak isterken, Avrupa'nın ciddi zamları kabul etmesini beklemek gerçekçi değil. Sclafani, “İlaç fiyatlarının iki katına çıkacağını Avrupalı halka anlatmak çok zor olur” dedi.
