Diyabet ve obezite tedavisinde son yıllarda yaygınlaşan Ozempic, Wegovy ve Mounjaro (etken maddeleri semaglutid ve tirzepatid) gibi GLP-1 agonistleri, iştahı azaltarak kilo kaybını destekliyor ve kan şekeri kontrolünü sağlıyor. Ancak iki yeni araştırma, bu ilaçların nadir bir göz hastalığı riski taşıyabileceğini ortaya koydu.
NAION NEDİR?
Non-arteritik anterior iskemik optik nöropati (NAION), halk arasında “göz felci” olarak da bilinen, göz sinirine giden kan akışının aniden azalması veya durmasıyla ortaya çıkan, tedavisi olmayan bir durum.
Genellikle ani, ağrısız ve tek gözde görme kaybı ile başlar. Çoğu hasta sabah uyandığında görme kaybını fark eder. Görme birkaç hafta içinde daha da kötüleşebilir ve yaklaşık yüzde 70 oranında iyileşme görülmez. Diyabet hastalarında NAION riski daha yüksektir.
ÖNCEKİ ARAŞTIRMALAR NE GÖSTERDİ?
2024’te yayımlanan bir çalışmada, semaglutid kullanan diyabet hastalarının NAION geliştirme riskinin dört kat, kilo verme amacıyla kullananların riskinin ise sekiz kat arttığı belirtilmişti. Avrupa İlaç Ajansı, bu durumu “çok nadir” bir yan etki olarak tanımlayarak ilaç etiketlerine ekledi. Olasılık ise 10.000’de 1 olarak bildirildi.
YENİ ÇALIŞMALARIN BULGULARI
ABD’de tip 2 diyabetli 159.000’den fazla hastanın incelendiği yeni araştırmalardan biri, semaglutid veya tirzepatid kullanımında NAION riskinin önceki tahminlerden daha düşük olabileceğini gösterdi. Bu grupta NAION vakası oranı %0,04 iken, karşılaştırma grubunda %0,02 olarak tespit edildi. Ayrıca “diğer optik sinir bozuklukları” riskinde de artış bulundu ancak bu bozuklukların ne olduğu netleşmedi.
İkinci çalışma ise NAION riskinde artış bulmadı. Ancak GLP-1 kullananlarda diyabetik retinopati gelişiminde hafif bir artış gözlendi. Buna rağmen bu hastalar, diğer tedavi gruplarına göre daha az görme tehdit eden komplikasyon yaşadı ve daha az invaziv göz tedavisine ihtiyaç duydu.
KİMLER DAHA DİKKATLİ OLMALI?
Uyku apnesi, yüksek tansiyon, diyabet gibi NAION risk faktörleri olanların ilaç başlamadan önce doktorlarıyla detaylı değerlendirme yapması öneriliyor. Ayrıca “crowded” optik sinir başına sahip kişilerde de risk artabiliyor.
GÖZ SAĞLIĞI TAKİBİ ŞART
Her ne kadar NAION ani gelişse de düzenli göz muayeneleri, diyabetik retinopati ve optik sinir yapısının değerlendirilmesi açısından büyük önem taşıyor. GLP-1 ilaçları kullananların bu bilgiyi göz doktorlarına iletmeleri öneriliyor.
Kalp sağlığını korumak, tansiyon, kolesterol ve kan şekeri kontrolünü sağlamak da NAION riskini azaltmada etkili olabilir. Uyku apnesi ve kalp hastalıklarının agresif tedavisi de riskleri düşürebilir.
Uzmanlar, GLP-1 ilaçlarının diyabet ve obezite tedavisindeki faydaları ile nadir görülen göz riski arasında dengeli bir değerlendirme yapılması gerektiğini vurguluyor. Devam eden uzun dönemli çalışmalar, bu ilaçların göz sağlığı üzerindeki etkilerini daha net ortaya koyacak.
