Yeni Zelanda Parlamentosu’nda tartışmalı yasa tasarısına karşı geleneksel haka dansını yapan üç Maori Partisi milletvekili, geçici olarak görevden uzaklaştırıldı.

Bu, parlamentoda bir milletvekiline şimdiye kadar verilen en ağır ceza oldu.

Parti eş başkanları Debbie Ngarewa-Packer ve Rawiri Waititi ile partinin en genç üyesi Hana-Rawhiti Maipi-Clarke, Kasım ayında ilk okuması yapılan “Antlaşma İlkeleri Tasarısı”na karşı bir haka performansı sergilemiş, Maipi-Clarke ise tasarının bir kopyasını yırtmıştı.

Bu anların görüntüleri sosyal medyada yüz milyonlarca kez izlenmişti.

Tartışmalara neden olan yasa tasarısı, 1840 yılında Maori kabileleri ile Britanya Kraliyeti arasında imzalanan ve yerli halkın haklarını garanti altına alan Waitangi Antlaşması'nın yorumlanma biçimini köklü şekilde değiştirmeyi amaçlıyordu.

Koalisyonun küçük ortağı olan ACT Partisi tarafından sunulan tasarı, Maori toplumu içinde büyük tepkiye yol açarak ülke tarihinin en büyük yerli hakları protestolarını tetiklemişti. Tasarı, Nisan ayında yapılan ikinci oylamada reddedildi.

'DİĞER VEKİLLERİ KORKUTTU'

Çarşamba günü yayımlanan Parlamento Ayrıcalıklar Komitesi raporuna göre, Ngarewa-Packer ve Waititi üç hafta, Maipi-Clarke ise yedi gün süreyle parlamentodan uzaklaştırılacak. Raporda, milletvekillerinin davranışlarının diğer vekilleri korkutabilecek nitelikte olduğu ve parlamento kurallarına aykırı olduğu ifade edildi.

Geçmişte de parlamentoda haka yapılmıştı, ancak komite bu defaki performansın “oylamayı doğrudan engellemesi” nedeniyle daha ciddi bir durum olduğunu belirtti.

Özellikle Ngarewa-Packer’ın el hareketiyle bir milletvekiline silah doğrultuyormuş gibi yapması eleştirildi. Ngarewa-Packer ise bu hareketin Māori sözlü geleneğinde yer alan “wiri” isimli bir ifade biçimi olduğunu savundu.

Adalet Bakanı judith Collins, bunun “23 yıllık parlamento kariyerinde tanık olduğu en ciddi olay” olduğunu ve verilen cezanın emsal teşkil ettiğini söyledi.

Ceza süresince milletvekillerinin maaşları kesilecek ve yıllık bütçe görüşmelerine katılamayacaklar.

Maori Partisi cezayı sosyal medyada “bugüne kadar verilmiş en ağır ceza” olarak nitelendirdi. Parti açıklamasında, “Tangata whenua [toprağın insanları] direndiğinde, sömürgeci güçler en ağır cezaya başvurur. Bu hepimize hizaya gelmemiz yönünde bir gözdağıdır" denildi.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi, milletvekillerinin eylemlerini parlamentoya saygısızlık olarak değerlendirirken, cezaların orantısız olduğunu savundu ve 1-2 günlük bir uzaklaştırmanın yeterli olacağını ifade etti.