Merkez 'irrasyonel dönem' önlemlerine sarıldı

İBB operasyonu sonrası yaklaşık 60 milyar dolarlık döviz satışı yapan Merkez Bankası (TCMB), rezervlerdeki erimeyi durdurmak için gece saatlerinde yeni önlemler açıkladı.

TCMB, yabancı para mevduat için zorunlu karşılık oranlarını tüm vadelerde 200 baz puan artırdı. Bu adımın, yaklaşık 7,5 milyar dolarlık brüt rezerv artışı sağlaması bekleniyor.

TCMB ayrıca, 31 Temmuz 2025’e kadar geçerli olmak üzere, ihracat bedellerinin bankaya asgari satış zorunluluğunu yüzde 25'ten yüzde 35'e yükseltti. İhracatçıya döviz dönüşüm desteği de yüzde 2'den yüzde 3'e yükseltildi.

NEBATİ VE KAVCIOĞLU DÖNEMİNDE BAŞLAMIŞTI

İhracat bedellerinin TCMB'ye satış zorunluluğu uygulaması 3 Ocak 2022 tarihinde başlatılmıştı. O dönem Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğunda Nureddin Nebati, TCMB Başkanlığı koltuğunda Şahap Kavcıoğlu oturuyordu.

Döviz satış zorunluluğu önce yüzde 25 olarak uygulanmış, Nisan 2022'de yüzde 40'a yükseltilmişti. Oran, Haziran 2024'te yüzde 30'a, Şubat 2025'te yüzde 25'e düşürülmüştü.

Seçim hesaplarıyla faizlerin çok düşük tutulduğu dönemde kur krizlerinin önüne geçilmek için çok sayıda makroihtiyati tedbir alınmış, Mayıs 2023 seçimleri sonrası görevi Nebati'den devralan Mehmet Şimşek, "Türkiye'nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır" demişti.

İBB OPERASYONU HESAPLARI BOZDU

İBB operasyonu ekonomide tüm hesapları bozarken, ekonomi yönetimi, Şimşek'in "irrasyonel dönem" olarak değerlendirdiği dönemde alınan tedbirlerin bazılarını tekrar devreye almak zorunda kaldı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Yalçın Karatepe, TCMB'nin son kararlarına dair X hesabından paylaştığı mesajda "Biz bu kararları daha önce de görmüştük. Meğer Cevdet Akçay ile Şahap Kavcıoğlu arasındaki tek fark Cevdet Akçay’ın İngilizce terimlerle konuşmasıymış" ifadelerine yer verdi.

TCMB'NİN ALDIĞI DİĞER ÖNLEMLER

TCMB'nin gece saatlerinde "TL'ye geçişi desteklemek amacıyla makroihtiyati çerçevede aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır" açıklamasıyla duyurduğu diğer önlemler şöyle:

*Yurt içi yerleşiklerle yapılan 1 yıla kadar vadeli yabancı para cinsinden repo işlemlerinden sağlanan fonlar için zorunlu karşılık oranı 400 baz puan artırılmış ve hesaplama yönteminde değişiklik yapılmıştır.

*Tüzel kişi TL mevduat payı yüzde 60’ın altında olan bankalara, ilgili pay için aylık 0,3 puan artış hedefi getirilmiştir.

*TL mevduat için tesis edilen zorunlu karşılıklara TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin yüzde 84’ü yerine yüzde 86’sı oranında faiz veya telafi ödemesi yapılmasına karar verilmiştir.