Renault’nun 25 yıl önce iflastan kurtardığı Nissan, şimdi yeniden benzer bir krizle karşı karşıya. Carlos Ghosn’un 2018’deki dramatik görevden alınışı sonrası toparlanamayan Japon otomotiv devi Nissan Motor Co., tarihinin en zorlu dönemlerinden birini yaşıyor.
Yaşlanan model gamı, azalan nakit akışı ve sık sık değişen yönetim kadrosu, şirketin istikrarını zorlarken; umut bağlanan Honda ile olası birleşme görüşmeleri de başarısızlıkla sonuçlandı.
13 Mayıs’ta açıklanan finansal sonuçlara göre Nissan, 2024 mali yılında 670.9 milyar yen (yaklaşık 4.5 milyar dolar) zarar ederek son 25 yılın en kötü bilançosunu açıkladı. Şirketin küresel perakende satışları yüzde 2.8 gerilerken, faaliyet kâr marjı yüzde 4.5’ten yüzde 1’in altına düştü; serbest nakit akışı ise negatife döndü.
20 BİN KİŞİ İŞTEN ÇIKARTILACAK
Bu gelişmelerin ardından Nissan, kapsamlı bir yeniden yapılandırma planı açıkladı. 2027 mali yılına kadar 7 fabrikayı kapatmayı, toplam üretim kapasitesini 3.5 milyondan 2.5 milyon adede düşürmeyi hedefleyen şirket, 20 bin çalışanıyla yollarını ayıracak. Bu sayı, Kasım 2024’te açıklanan 9 bin kişilik işten çıkarmayı da içeriyor.
SATIŞLAR AZALIYOR
Şirketin en büyük pazarı olan ABD’de satışların bu yıl da düşmesi bekleniyor. Üstelik bu düşüş, Başkan Donald Trump’ın ithal araçlara uyguladığı yeni tarifelerin etkisi henüz tam hissedilmeden önce gerçekleşti. Nissan’ın açıklamasında durum özetle şöyle ifade edildi: “Sabit giderler, mevcut gelir seviyesini aşmış durumda.”
Bu tabloyu tersine çevirmek amacıyla Nissan, önümüzdeki üç yıl içinde 500 milyar yen tasarruf etmeyi, mühendislik ve tedarik zinciri alanlarında verimliliği artırmayı, fabrika kullanım oranını yüzde 70’ten yüzde 100’e çıkarmayı hedefliyor. Bu alanlardaki eksiklikler, Honda ile birleşme görüşmelerinin sonlanmasında da etkili olmuştu.
ELEKTRİKLİ ARAÇ FIRSATINI KAÇIRDI
Bir zamanlar Leaf modeliyle elektrikli araç (EV) pazarında öncü olan Nissan, zamanla bu avantajı yitirdi. Tesla ve Çinli BYD gibi rakiplerin daha uzun menzil ve gelişmiş özellikler sunmasıyla Nissan geride kaldı. ABD pazarı hibrit araçlara yönelirken, Nissan bu geçişi zamanında yakalayamadı. 2025 itibarıyla şirketin yeni nesil EV ve hibrit modelleri hâlâ eksik.
Nissan’ın ABD’deki en çok satan modeli olan Rogue SUV, 2024 yılında yüzde 10’luk düşüş yaşarken, Titan isimli büyük pickup modeli tamamen üretimden kaldırıldı. Şirketin en büyük ve kârlı SUV modellerinin üretimini Japonya’ya kaydırması ise, ithalat tarifeleri karşısında maliyet baskısını artırdı.
Şirketin krizden çıkışını zorlaştıran bir diğer unsur ise istikrarsız yönetim yapısı. Ghosn’un halefi Hiroto Saikawa 2019’da istifa etti, yerine gelen Makoto Uchida da Honda ile birleşme görüşmelerinin başarısızlığı sonrası görevi bıraktı. Mart 2025’te, şirkette uzun süredir görev yapan Meksikalı yönetici Ivan Espinosa, CEO’luk koltuğuna oturdu.
HONDA İLE BİRLEŞME FIRSATI KAÇTI
Aralık ayında Honda ile başlayan birleşme görüşmeleri, iki şirketin kültürel farkları ve yönetimsel dağınıklık nedeniyle Şubat 2025’te resmen sona erdi. Bu birleşme, Çinli EV üreticilerine karşı güçlü bir Japon ittifakı yaratabilirdi. Şirketler, Mitsubishi ile birlikte batarya ve yazılım geliştirme konusunda iş birliğine devam edeceklerini açıkladı.
Honda ile birleşmenin bozulmasının ardından Tayvanlı teknoloji devi Hon Hai (Foxconn) yeniden potansiyel ortak olarak gündeme geldi. Foxconn, Renault’nun Nissan’daki hisselerini satın almayı değerlendirdiğini açıkladı. Öte yandan Nissan, ABD merkezli teknoloji şirketleriyle iş birliği arayışlarını sürdürüyor.
Nissan’ın geleceği şu an belirsizlikle dolu. Ancak köklü dönüşüm planları, liderlik değişimi ve yeni ortaklık arayışları, şirketin yeniden ayağa kalkması için umut ışığı olabilir.
