ABD’de pek çok kampüste partilerden sonra çöpe giden kırmızı plastik bardaklar, artık yumuşak dokulu kazak ve berelere dönüşüyor.

Johns Hopkins Üniversitesi’nde başlayan ve bugün Kuzey Carolina, Virginia ve New York’a uzanan bu girişim, plastik atıkları geri dönüştürmenin yeni bir yolunu sunuyor.

Mühendislik mezunu Lauren Choi’nin liderlik ettiği ekip, plastik bardakları eritip uzun şeritler hâline getiren bir ekstrüder makinesi geliştirerek işe başladı. Bu şeritler daha sonra soğutulup kırpılıyor ve ilk bakışta sert bir madde gibi görünen plastik, şaşırtıcı derecede yumuşak bir ipliğe dönüşüyor.

MODA VE MİKROPLASTİK KİRLİLİĞİ ARASINDAKİ BAĞ

Sentetik kıyafetlerin her yıkamada havaya ve suya mikroplastik saldığı biliniyor. Bilimsel araştırmalar, okyanuslara karışan birincil mikroplastiklerin yaklaşık yüzde 35’inin sentetik tekstillerin yıkanmasından kaynaklandığını ortaya koyuyor.

Bir deneyde, 6 kilogramlık akrilik kumaşın tek bir yıkamada 700 binden fazla mikro fiber bıraktığı tespit edildi. Başka bir çalışmada ise tek bir polyester giysinin her yıkamada 1.900’ün üzerinde fiber saldığı görüldü. Üstelik bu dökülmenin büyük kısmı giysinin ilk kullanım dönemlerinde gerçekleşiyor.

Bu nedenle Choi’nin çalışması, yalnızca geri dönüşüm değil, aynı zamanda mikroplastik oluşumunu kaynağında azaltmayı da hedefliyor.

Choi’nin üretim süreci yalnızca iplikte değil, imalatta da atığı azaltmayı hedefliyor. Brooklyn’deki bir tesiste bilgisayar kontrollü 3D örme makineleri, kazak ve bereleri tek parçada üretiyor. Böylece geleneksel “kes ve dik” yönteminde oluşan kumaş artıklarının çoğu ortadan kalkıyor.

Sektör deneylerinde, üç boyutlu örme yönteminin üretim verimliliğini yüzde 10 ila 30 artırdığı, böylece hem enerji hem de malzeme israfının azaldığı görülüyor.

PLASTİKLE MÜCADELEDE YENİ BİR YOL

The New Norm’un ilk parti bardaklarından ürettiği koleksiyon iki ay içinde tükendi. Bugün üretim, onlarca kilodan binlerce kiloya yükselmiş durumda. Kazakların 45–85 dolar aralığında satışa sunulması, geri dönüştürülmüş ürünlerin “lüks” olmadan da erişilebilir olabileceğini gösteriyor.

Dünya genelinde tekstil fiberlerinin yüzde 60’tan fazlası hâlâ fosil yakıt bazlı sentetiklerden geliyor. Choi’nin girişimi bu dev sistemi tek başına değiştiremese de, plastik atıklarını yeniden değerlendirme konusunda güçlü bir örnek sunuyor.

Sonuç olarak, parti bardaklarından yapılan bu kazaklar hem tasarım tercihlerinin çevresel etkisini gözler önüne seriyor hem de mikroplastik kirliliğini azaltma yönünde umut veren bir adım olarak öne çıkıyor.