185 yıllık miras: Nadir pullar özel kasalarda saklanıyor

Ulus'ta yer alan tarihi binada 23 Ekim 2013'ten bu yana ziyaretçilerini ücretsiz ağırlayan müze, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e uzanan süreci belgeleyen binlerce pulu bünyesinde barındırıyor.

Müzenin arşivinde 1864'ten günümüze kadar uzanan tüm dönemlere ait pullarla beraber Dünya Posta Birliği'ne (UPU) bağlı ülkelerin posta idarelerinden gelen pullar da yer alıyor. Pulların yanı sıra Türkiye'nin iletişim tarihinde telgraf, telefon ve mektup gibi haberleşme yolları için kullanılan birçok eşya, araç ve evrak sergileniyor.

PTT Pul Müzesi Müdürü Necati Nurcalı, yaptığı açıklamada, 6 yıldır müzede görev yaptığını, son 3 yıldır ise müdürlük görevini yürüttüğünü söyledi.

Müzenin 2013'te ziyarete açıldığını belirten Nurcalı, yıllar boyunca biriktirilen pulların ve evrakların müzede sergilendiğini, Osmanlı döneminin ilk pullarından itibaren bütün pulların arşivlerinde mevcut olduğunu anlattı.

Nurcalı, koleksiyonda, Atatürk'ün matem pullarının, birinci ölüm yıl dönümü pullarının da yer aldığı bilgisini vererek, "Koleksiyonda, Atatürk'ün ölümünün birinci yıl dönümü serisi, sekiz pulluk bir seri ve blok da mevcut. Orada önemli olan, Atatürk'ün ölüm tarihinin 1880 yazılmış olması. Bu, filatelistlerce saklanan, değerlendirilen bir evrak olma özelliği gösteriyor." dedi.

Koleksiyonda, PTT'nin kuruluşunun 100'üncü yılı dolayısıyla tedavüle sürülen dört pulluk bir serinin de bulunduğunu aktaran Necati Nurcalı, "Bu seride, eski posta tatarı görüntüsü mevcut. Bunlar, postanın taşınma sürecinin 100 sene öncesi ve sonrasını anlatan pul serileri. Eski postacı kıyafetlerini ve posta taşıma usullerini görebileceğimiz ve PTT'nin 1940 yılı itibarıyla geldiği noktayı görebileceğimiz pullar." diye konuştu.

Pulların saklanma koşullarına, iklimlendirme ve güvenlik sistemlerine ilişkin bilgi veren Nurçalı, şunları paylaştı:

"Pul güvenliği açısından arşivlerimizin girişleri kapalı tutuluyor. 7 gün 24 saat kamerayla izleniyor ve güvenlik görevlilerince kontrolü sağlanıyor. Pullar, yapışkanlı bir materyal olduğu için normal kağıda göre farklı özellikler gösteriyor. Nemden, güneş ışığından, ultraviyole ışıktan ve fotoğraf makinesi flaşlarından uzak tutulması gerekiyor. Bunun için ışık değerleri ayarlanmış ortamlarda sergileniyor. Aynı zamanda iklimlendirme cihazları kullanılıyor. Ankara iklim açısından çok fazla nemli bir bölge değil. Deniz kenarında bir bölgede farklı bir iklimlendirme yöntemi kullanılması gerekirdi. Posta pulu eğer nemle karşılaşacak olursa kullanılmaz hale gelebilir."

PTT A.Ş'nin 185'inci kuruluş yıl dönümünü kutladığını hatırlatan Necati Nurcalı, müzenin, posta, haberleşme ve iletişim tarihiyle iç içe olan koleksiyonlarla filateli alanında önemli pulları ziyaretçilerle buluşturmaya devam edeceklerini dile getirdi.

Müze çalışanı Çiğdem Şimşek Saygı ise pulların özel klasörlerde saklandığını belirterek, elle temastan kaçınma, ısı ve nem değerini koruma ile güneş ışığından uzak tutmanın, pulun korunması noktasında önemli olduğunu anlattı.

Saygı, 2024'te 100 bini aşkın kişinin müzeyi ziyaret ettiğini belirterek, okul gruplarının ve turistlerin yoğun ilgi gösterdiğini söyledi.

Öte yandan, posta ve haberleşmede kullanılan nesnelerin de ziyaretçilerin ilgisini çektiğini ifade eden Saygı, "Bu objelerin etrafında şekillenen pul kültürünü aktarmaya gayret ediyoruz. Osmanlı pulları büyük yaş grupları tarafından ilgi çekiyor. İlkokul, ortaokul grupları için çocuk pulları salonumuz var, onların daha çok ilgisini çekiyor. Güncel olarak yeni çıkmış pullarımız var. Cumhuriyet'in 100. yılı pulu, ilgi gören pullarımızdan. Katlarımızda 10 bini aşkın pulumuz var. Her birini ziyaret edebiliyor ve inceliyorlar." şeklinde konuştu.

PTT A.Ş'de çalışmanın ve tarihe tanıklık etmenin özel ve gurur verici olduğunu dile getiren Saygı, pulları saklamanın ötesinde, onları geleceğe aktarmanın ve sürdürülebilirliğini sağlamanın çok kıymetli olduğunu ifade etti.

Saygı, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Yeni gelen nesillere pulun bir kültür olduğunu, bir ülkenin pullarını incelediğiniz zaman o ülkeyle ilgili sosyal, kültürel, ekonomik birçok bilgi edinebileceğinizi, o ülkenin tarihini öğrenebileceğinizi aktarıyoruz. Bu bir kültür ve bunu gelecek nesillere aktarmak da bizim en güzel görevlerimizden biri. Bir pul koleksiyoncusu yeniden yetişebiliyorsa, bizim mesleğimizin de devamlılığının sağlandığı anlamına geliyor."