Rusya'ya yaptırım darbesi: Çin de petrol alımını azalttı

ABD'nin geçen ay Rus petrol devleri Rosneft ve Lukoil'e uyguladığı yaptırımlar, etkisini gösteriyor.

Bloomberg'de bugün "Yaptırım korkusu şimdilik Rusya–Çin petrol akışını bastırdı" başlığıyla yayımlanan haberde, Rusya'dan Çin'e petrol akışındaki düşüşe işaret edildi.

Habere göre, Çin'in önde gelen liman ve rafinerilerine yönelik genişleyen yaptırımlar, dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı Çin'e yönelik Rus ve İran petrolü akışını azaltıyor. Ancak ortaya çıkan yeni yöntemler, bu yavaşlamanın uzun sürmeyebileceğine işaret ediyor.

ÇİN RUSYA'DAN ESPO PETROLÜ ALIMINI DURDURDU

ABD'nin Rosneft PJSC ve Lukoil PJSC'ye yaptırım uygulamasının ardından, büyük devlet rafinerileri Çin'in Rusya'dan yaptığı ithalatın büyük bölümünü oluşturan ESPO petrolü alımlarını durdurdu. Washington'ın Çin'in toplam ithalatının yaklaşık onda birini işleyen Rizhao petrol terminalini hedef alması ise İran petrolü akışını da sekteye uğratıyor.

Rusya'nın Uzak Doğu üretimi olan ESPO'yu genellikle daha kolay risk alan özel rafineriler de almaktan kaçınıyor. Bu çekingenlikte, Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık'ın Rus petrolünün önemli alıcılarından biri olan Shandong Yulong Petrochemical'i kara listeye alması da etkili oldu.

Tüm bunlar sektörde alışılmadık düzeyde bir tedirginlik yaratmış durumda.

DÖNÜM NOKTASI

Singapur merkezli Vanda Insights'ın kurucusu Vandana Hari'ye göre, ABD'nin Rosneft ve Lukoil'e yönelik yaptırımları "bir tür dönüm noktası" niteliğinde ve yeni önlemleri önceki kısıtlamalardan ayıran en önemli unsur artan korku.

Çinli alıcıların çekingenliği, aynı dönemde Hintli rafinerilerin de Rus petrolü alımlarını azaltmasıyla birleşince, Batı'nın Moskova'nın Ukrayna savaşını finanse etme kapasitesini sınırlama çabalarının nihayet etkisini gösterdiği yorumları yapılıyor. Buna karşın Shandong'daki Dongjiakou gibi hâlihazırda kara listede olan limanların dirençli kalması, denetim sıklaşmazsa akışların yeniden canlanabileceğini gösteriyor.

GÜNLÜK 800 BİN VARİL AZALABİLİR

Rystad Energy'ye göre Çin'in deniz yoluyla yaptığı Rus ham petrolü ithalatı bu ay günlük 500 ile 800 bin varil arasında azalabilir; bu da normal seviyelerin üçte ikisine varan bir düşüş anlamına geliyor. İran'dan gelen akışın ise günlük 200 ile 400 bin varil arasında azalması, yani yaklaşık yüzde 30 düşmesi bekleniyor.

Vortexa'dan baş analist Emma Li, piyasada "yeni alıcı bulmakta zorlanan duyarlı petrol" fazlası oluştuğunu belirtiyor. Özel rafinerilerin ithalat kotalarının azalması ve satıcıların elindeki petrolü elden çıkarmak için acele etmesi fiyatları aşağı çekiyor.

İRAN PETROLÜ DENİZDE BEKLİYOR, RUS PETROLÜNDE İNDİRİM ARTTI

Ekim ayında İran petrolüyle bağlantısı nedeniyle yaptırıma uğrayan Rizhao terminali, İran menşeli petrol için kilit bir geçit konumunda. Shandong'daki yüksek stok seviyeleri ve özel rafinerilerin kotasızlığı da İran petrolüne yönelik talebi düşürüyor. Bu nedenle, Kpler verilerine göre geçen hafta sonunda denizde depolanan İran petrolü 48 milyon varille son iki yılın en yüksek düzeyine çıktı. Bu petrolün yaklaşık yüzde 40'ı Singapur Boğazı'nda, benzer bir oranı ise Sarı Deniz ve Güney Çin Denizi'nde bekliyor.

Rus ESPO petrolünde de arz fazlası oluşmuş durumda. Çin'e teslim satışlarda varil başına indirim 4 dolara çıktı; bu rakam ekim sonunda 50 sent seviyesindeydi. Bu tür fiyatlar bazı Çinli rafineriler için cazip olabilir ve bu da gemi transponderlarının kapatıldığı, petrolün menşeinin gizlendiği gemiden-gemi transferlerinin yeniden devreye alınmasına yol açabilir.

YENİ KANALLARIN OTURMASI ZAMAN OLACAK

Ağustosta ABD yaptırımlarıyla hedef alınan Dongjiakou limanı da hassas petrol türleri için bir geçiş noktası hâline geliyor. Kısa süreli bir yavaşlamanın ardından limanın yeniden büyük hacimlerde İran petrolü işlediği görülüyor; bu da bazı alıcılar için fırsatların risklerden ağır bastığını gösteriyor.

Rus ve İran petrolünde yaşanan mevcut durgunluk, yıl sonu yaklaşırken özel rafinerilerin ithalat kotası yetersizliğinden de kaynaklanıyor olabilir. Rafinerilerin hükümetten ek kota talep etmesi bekleniyor.

Energy Aspects analisti Jianan Sun'a göre, ilave kotalar verilse bile bazı Çinli rafineriler yaptırımların ne kadar sıkı uygulanacağını görmek için "bekle-gör" tutumu sergileyecek: "Yeni tedarik kanallarının ve lojistik zincirlerinin oturması zaman alacak."