ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES
Asgari ücretlinin hem cebi hem sofrası her geçen gün eriyor. Dar gelirlinin sofrasında eksik olmayan menemen artık lüks oldu. Son 10 ayda asgari ücretlinin enflasyon karşısındaki kaybı 6 bin 322 TL’yi bulurken sofrasından her ay 100 tabak menemen eksiliyor.
Vatandaş gidip sebze meyvenin en uygun olduğu toptancı ‘hal’inden alışveriş yapsa dahi TÜİK’in açıkladığı resmi enflasyon verisinin çok üstünde bir maliyetle menemen pişirebiliyor. Evde bir kişilik menemen pişirmenin maliyeti 5 yılda 8 kat artarak 2 liradan 17.5 liraya kadar çıktı. Bunun içinde sadece 2 yumurta, 100 gram domates, 100 gram soğan ve 50 gram da çarliston biber var. İstinye Üniversitesi İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Caner Özdurak’ın İBB Hal fiyatlarından hareketle elde ettiği sonuçlara göre, Ekim 2025’te asgari ücretlinin sofrasında bir önceki aya göre 42 tabak menemen eksildi. Her geçen gün sofrası küçülen asgari ücretli Ocak-Ekim 2024 dönemindeki gelirle evinde 13 bin 988 tabak menemen pişirebiliyorken bu yıl aynı dönemde sofraya gelen tabak sayısı 1.101 azalışla 12 bin 887’ye geriledi.
FİYATLAR ARTACAK
Caner Özdurak’ın hazırladığı Menemen Endeksi, dar gelirlinin sofrasındaki küçülmeyi ve gıdadaki fiyat artışlarını gözler önüne serdi. Ekim ayında menemenin olmazsa olmazları yumurtada yüzde 1.52, çarliston biberde yüzde 16.67, domateste yüzde 3.57 fiyat artışı olurken soğanda yüzde 3.41 düşüş yaşandı. Buradaki artışların etkisiyle Menemen Endeksi, Ekim 2025’te aylık 3.30’a yükseldi. Verilere göre Menemen Enflasyonu, Merkez Bankası’nın üst bant enflasyon beklentisinin de üzerinde sonuçlanabilir. Özdurak, özellikle temel ürünlerde kasım ve aralık aylarında iklime bağlı olarak örtü altı ürünlerin (sera) piyasaya girmesiyle yukarı yönlü fiyat artışlarının olacağını söyledi.
GIDA FİYATI DÜNYADA DÜŞÜYOR
Küresel gıda fiyatları ise son iki aydır geriliyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, küresel gıda fiyatları ekim ayında yüzde 1.6 geriledi. Ancak TÜİK verilerine göre, Türkiye’de gıda enflasyonu aylık bazda yüzde yüzde 3.41, yıllık bazda ise yüzde 34.87 ile rekor kırdı. Türk-İş’in açıkladığı mutfak enflasyonu verileri Ekim 2025’te aylık yüzde 1.58, 12 aylık yüzde 39.06 yıllık ortalama ise yüzde 40.22 olarak hesaplandı. Yetişkin bir erkeğin Ekim 2024’te gıda için aylık 6 bin 127 TL harcama yapması gerekirken, bu yıl aynı dönemde harcama miktarı 8 bin 543 liraya yükseldi.
