Amerikan Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) Mars'ta bugüne kadar keşfedilen en net yaşam işaretinin keşfini bu hafta duyurdu. Keşif aracı Perseverance sayesinde keşfedilen bir kaya örneğinde leopar desenli benekler bulunmuştu.
Bu beneklerin Dünya'da mikrobiyal aktivite sonucu oluşan minerallere karşılık geldiği düşünülüyor. Ancak Kızıl Gezegen'in geçmişte gerçekten yaşama ev sahipliği yaptığının kesin kanıtı için örneklerin Dünya'daki laboratuvarlarda incelenmesi gerekiyor.
İPTALİ KONUŞULUYOR
Aslında NASA'nın Mars'taki örnekleri Dünya'ya getirmek için tasarladığı "Mars Sample Return" misyonu yıllardır gündemde. Ancak yüksek maliyeti nedeniyle Amerikan Kongresi'nde örneklerin getirilip getirilmemesiyle ilgili tartışmalar çözüme kavuşamadı.
Üstelik Trump yönetimi, 2026 bütçe teklifinde projeyi tamamen iptal etmek istiyor.
PROJENİN MALİYETİ NE KADAR?
Perseverance'ın toplayıp depoladığı örnekleri Dünya'ya getirme misyonunun maliyetiyle ilgili ilk tahminler 5-7 milyar dolar arasındaydı. Ancak bağımsız incelemeler ve güncellenen planlar sonucunda maliyetin 8-11 milyar dolara çıktığı görülmüştü.
Ayrıca tek sorun maliyet değil, zamanlama da sorun yaratıyor. Orijinal plana göre örneklerin Dünya'ya 2030'ların başında getirilmesi hedefleniyordu. Ancak son incelemelerde tarih 2040 gibi daha ileri bir tarihe kaydı.
Mars yüzeyindeki örneklerin güvenli bir şekilde mühürlenmesi, bir yükseliş aracıyla Mars yüzeyinden kalkış yapması, sonrasında başka bir araca geçmesi ve Dünya'ya dönmesi gibi pek çok karmaşık aşamanın olması da riskin yükselmesine neden oluyor.
TRUMP'IN İSTEĞİ BAŞKA
Trump yönetimi gelecek yılın bütçe planlamasında projeyi tamamen rafa kaldırarak kaynakları Ay ve Mars'a insan gönderme planına ayırmak istiyor. Bunun için de özel sektöre 1 milyar dolar fon ayrılması planlanıyor.
NASA'nın bu projede SpaceX'in Starship'iyle işbirliği yapması bekleniyor. Ancak Starship testlerinin hâlâ devam etmesi ve sık sık ertelenen takvimler nedeniyle insanlı Mars yolculuğunun uzun yıllar sürebileceği tahmin ediliyor.
ÇİN KAPIDA
Öte yandan Çin 2028'de kendi Mars'tan örnek getirme görevini başlatmak istiyor. Bu durumda ABD, uzay yarışında rakibine karşı büyük bir puan kaybedebilir.
Duffy bu endişeyle ilgili olarak "Amerika uzay yarışında lider olmaya devam edecek" demekle yetiniyor. Bu hafta geçici vizesi olmasına rağmen Çin vatandaşlarının NASA'da çalışmasına yasak getirildi.
Mars’ta tarihi keşif: Leopar benekli kayaBilim - Teknoloji
