ABD Başkanı Donald Trump, Çin mallarına yönelik yükseltilen gümrük vergilerinin uygulanmasının 90 gün daha ertelenmesini öngören kararnameyi imzaladı.
ABD Başkanı Donald Trump, göreve gelir gelmez ticaret politikalarında en sert adımlarını Çin’e karşı attı. Ocak ayında başlayan süreçte Trump, Çin’den ithal edilen ürünlere önce yüzde 10, ardından yüzde 25 ve devamında daha yüksek oranlarda gümrük vergileri uyguladı. Gerekçe olarak ise ABD’nin Çin’le olan büyük ticaret açığı, kaybolan imalat sanayisi ve Çin kaynaklı fentanil akışı gösterildi.
Pekin yönetimi de misilleme olarak ABD’li teknoloji şirketleri, tarım ürünleri ve enerji ihracatına yönelik yüksek vergiler getirdi, nadir toprak elementleri ile savunma sanayisinde kullanılan bazı madenlerin ihracatına kısıtlamalar uyguladı. Karşılıklı hamleler, iki ülke arasında aylara yayılan bir ekonomik gerilim yarattı.
Nisan ayında Trump, Çin’den gelen tüm ürünlere yüzde 84, daha sonra yüzde 125 oranında gümrük vergisi koyarak ticaret savaşını zirveye taşıdı. Çin de aynı oranda misilleme yaparak ABD’li şirketlere yaptırım uyguladı ve bazı sektörlerde ithalatı tamamen durdurdu.
Mayıs ayında İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan görüşmelerde taraflar, 90 günlük bir ateşkeste anlaştı. Bu anlaşmayla ABD’nin Çin’e uyguladığı tarifeler yüzde 30’a, Çin’in ABD’ye uyguladığı tarifeler ise yüzde 10’a indirildi. Ancak ateşkes süresince nadir toprak elementleri, teknoloji ürünleri ve tarım alanındaki kısıtlamalar müzakerelerin ana konusu olmaya devam etti.
Mayıs sonunda, Trump Çin’in Cenevre’deki anlaşmayı ihlal ettiğini, tarifelerin geri çekilmesi ve kritik minerallerin ihracatındaki kısıtlamaların kaldırılması konusundaki taahhütlerini yerine getirmediğini iddia etti. Pekin ise suçlamaları reddederek ABD’nin Çin’e karşı ayrımcı ve kısıtlayıcı önlemler uyguladığını savundu.
Haziran ayında iki lider, yaklaşık bir saat süren telefon görüşmesi yaptı ve Londra’da gerçekleştirilen temaslarda çerçeve anlaşmaya varıldı. Kısa süre sonra bazı Çinli nadir toprak mıknatıs üreticilerine ihracat lisansları verildi ve Trump ticaret ateşkesinin yeniden rayına oturduğunu açıkladı.
Temmuz ayında Trump, BRICS ülkeleri arasında yer alan ve “anti-Amerikan politikalar” izlediğini söylediği ülkelere ek yüzde 10 gümrük vergisi tehdidinde bulundu. Aynı ay, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Nvidia’nın gelişmiş H20 yapay zekâ çiplerinin Çin’e satışının, nadir topraklar konusundaki müzakerelerin parçası olarak yeniden başlayacağını duyurdu.
Temmuz sonunda Stockholm’de yapılan görüşmelerde taraflar, 90 günlük ateşkesi uzatma niyetlerini bildirdi. Ağustos ayında ise ABD, Nvidia’ya Çin’e ihracat lisansları vermeye başladı. Ateşkesin bitmesine günler kala Trump, Çin’in ABD’den soya fasulyesi alımlarını dört katına çıkarması çağrısında bulundu.
11 Ağustos’ta iki ülke, ticaret ateşkesini bir 90 gün daha uzatma kararı aldı. Uzmanlar, bu sürede somut ilerleme kaydedilmezse ticaret savaşının yeniden tırmanabileceği uyarısında bulunuyor.
